درمان تنگی مقعد + علت و علائم تنگ شدن مقعد

تنگی مقعد، همچنین به عنوان تنگی رکتوم یا باریک شدن کانال مقعد شناخته می شود، یک وضعیت نسبتا نادر اما ناراحت کننده است که بر کانال رکتوم و هرگونه عملکرد آن تاثیر می گذارد. برای برخی، می تواند بسیار مشکل ساز شود و منجر به سایر عوارض سلامتی جدی تر شود. بسته به شدت، تنگ شدن مقعد می تواند کیفیت زندگی هر فرد را تحت تاثیر قرار دهد زیرا باعث درد، ناراحتی و اذیت های مداوم می شود. روش های درمان تنگی مقعد اغلب موفقیت‌ آمیز است، اما بهتر است زودتر به دنبال بهترین و کم خطر ترین روش درمان باشید تا از برخی از عوارض دردسرساز آن جلوگیری شود.

تنگی مقعد چیست؟

همان گونه که در ابتدا به طور جزئی به آن اشاره کردیم، تنگی مقعد باریک شدن کانال مقعدی (مخرج) است که در انگلیسی با نام “anal stenosis” شناخته می شود. Vuvatech.com بیان می کند؛ قابل درک است که این عارضه همراه با انقباض شدید می تواند به این معنی باشد که شما در دفع مدفوع مشکل دارید که منجر به فشار بر روی توالت و ابتلا به انواع شقاق می شود.

در طول اجابت مزاج، طبیعی است که عضلات اسفنکتری داخلی و خارجی منبسط و منقبض شوند، که به حرکت مدفوع از طریق مجرای مقعدی کمک می کند. با این حال، هنگامی که تنگی مقعد رخ می دهد، ماهیچه ها آنقدر باریک می شوند که عبور آسان مدفوع تقریبا غیر ممکن می شود.

در نوزادان و کودکان

متاسفانه می توان گفت که از هر 4000 نوزادانی که متولد می شوند، یک نفر از آنها درگیر تنگی مقعد می شود. در بعضی از موارد کودکان حتی بدون داشتن دریچه مقعد به دنیا می آیند. در آن دسته از نوزادانی که دچار تنگی هستند، معمولا مادران آنها دو الی سه ماه بعد از تولد کودکشان متوجه این عارضه می شوند. 

شایع ترین علامت در این موارد این است که نوزاد یبوست مزمن و مداوم پیدا کرده و دفع راحت یا کاملی ندارد. اکثر مادران به ویتامین هایی که پزشک به آنها داده شک می کنند که ارتباطی ندارد و باید سریعا به یک متخصص اطفال مراجعه کنید.

علت تنگ شدن مقعد

ایجاد توده بواسیر (هموروئید) و شقاق شایع ترین علت تنگی مقعد بوده که معمولاً پس از عمل جراحی در این ناحیه اتفاق می افتد. به عنوان مثال، برداشتن بواسیر یا تگ های پوستی نیاز به برش هایی در اطراف مجرای مقعد یا داخل کانال مقعد دارد. این عمل می تواند منجر به چیزی شود که به عنوان “یک زخم سطحی یا نسبتا عمیق دایره ای” شناخته می شود. بافت اسکار درست در زیر پوست حاشیه مقعد یافت می شود، و از آنجایی که بافت اسکار به اندازه بافت معمولی انعطاف پذیر نیست، به اندازه کافی کشیده نمی شود تا اجازه عبور راحت یا کامل مدفوع به ویژه مدفوع های بزرگتر را بدهد.

پرتودرمانی همچنین می تواند منجر به ایجاد بافت اسکار در ناحیه لگن شود، به همین دلیل؛ علت شایع تنگی واژن است. همین امر در مورد پرتوهای مقعدی نیز صدق می کند، که می تواند باعث مشکلات واژن نیز شود.

شقاق مقعد و اسپاسم اسفنکتر

اسفنکترها حلقه‌های عضلانی هستند که از باز یا بسته شدن لوله رکتوم محافظت می‌کنند و مقعد دارای دو حلقه اسفنکتری است: یکی داخلی و دیگری خارجی. اسفنکتر داخلی (که در داخل اسفنکتر خارجی قرار دارد) نمی تواند به طور ارادی کنترل شود، در حالی که اسفنکتر خارجی دارای این قابلیت است. اسفنکترها به عنوان مهر و موم هایی عمل می کنند که از دفع مدفوع در زمان نامناسب جلوگیری می کنند و اگر نمی توانید در زمان نیاز از توالت استفاده کنید، می توانید به طور ارادی اسفنکتر خارجی را منقبض کنید.

شقاق یا زخم شدن یک عارضه رایج است که در این موارد به وجود می آید. علائم شقاق به طور کلی شامل خارش و سوزش و یک زخم قابل مشاهده هستند.

همچنین بخوانید: لیزر شقاق و درمان سرپایی

بیماری بواسیر یا هموروئید

توده بواسیر یا هموروئید همیشه در قسمتی از اطراف دریچه مقعد، لبه دریچه یا حتی داخل کانال رکتوم به وجود می آید. در نتیجه باعث تنگی در این ناحیه می شود. در برخی موارد توده های کوچک ممکن است خود به خود از بین بروند ولی توده های بزرگتر که بیشتر از یک ماه ماندگار می شوند، نیاز به مراقبت های پزشکی دارند.

همچنین بخوانید: عمل بواسیر با لیزر قطعی

اسهال مزمن

داشتن اسهال به طور منظم، یا به طور مداوم در طول زمان های مختلف، به این معنی است که مسیر مقعدی به طور طبیعی کار نمی کند. برای دفع مدفوع سفت نیازی به کشش (اتساع) و انقباض ندارد که منجر به از دست دادن توانایی اتساع می شود. این مشکل معمولاً در مبتلایان به بیماری‌های خودایمنی یا التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون دیده می‌شود، به همین دلیل است که گاهی اوقات ارتباطی بین این شرایط و تنگی مقعد وجود دارد.

سپسیس

سپسیس یک عفونت خونی بسیار جدی است که در نتیجه یک واکنش سیستمیک به عفونت موضعی ایجاد می شود و ممکن است بنا به دلایل مختلف سپسیس آنورکتال ایجاد شود. سپسیس می تواند اندام های حیاتی بدن انسان را در معرض خطر قرار دهد و باید بلافاصله در بیمارستان درمان شود. علائم سپسیس شامل هیپرترمی، تاکی کاردی، تاکی پنه، افت فشار خون و تغییر وضعیت ذهنی است.

عفونت انگلی

اگر چه این عارضه بسیار نادرتر است، تنگی رکتوم می تواند ناشی از عفونت انگلی ناشی از آمیب انتاموبا هیستولیتیکا باشد. سایر علل احتمالی تنگی رکتوم ممکن است عبارتند از:

• بدشکلی مادرزادی
• تروما در این ناحیه
• عفونت رکتوم
• بیماری های آمیزشی
• سوء جذب روده ای
• عروق خونی ضعیف
• آتروفی مرتبط با سن
• آلزایمر یا پیری مرتبط با افزایش سن (در نتیجه مصرف داروهای یبوست و ملین ها)

علائم و نشانه ها

علائم تنگی مقعد همیشه دقیقاً یکسان نیست، اما برخی علائم کلی وجود دارد که می توان درباره آنها صحبت کرد. به عنوان مثال، یبوست به دلیل مشکل در دفع مدفوع اجتناب ناپذیر است. علائم تنگی مقعد نیز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• یبوست
• خونریزی از رکتوم
• خون در مدفوع
• درد شکم
• نفخ شکم
• درد هنگام دفع و اجابت مزاج
• نشت مدفوع
• مدفوع باریک یا نازک

برای مبتلایان به بیماری کرون، تمایز مهمی وجود دارد: تمایزی که ممکن است نیاز به تشخیص یک پزشک با تجربه پزشکی داشته باشد. بیماری کرون یک بیماری التهابی روده است که اغلب با تنگی مقعد مرتبط است. این می تواند باعث تنگی مقعد شود، اما می تواند منجر به تشخیص اشتباه شود زیرا علائم بیماری کرون گاهی اوقات شبیه علائم تنگی رکتوم می باشند.

تشخیص دقیق تنگی مقعد و دکتر

تشخیص تنگی مقعد را می توان به صورت خفیف، متوسط ​​یا شدید طبقه بندی کرد. به طور کلی می توان گفت که تشخیص این عارضه نسبتا ساده است و دکتر می تواند طی یک معاینه فیزیکی به راحتی آن را تشخیص دهد. نکته ای که وجود دارد این است که باید به یک دکتر متخصص مراجعه کنید اما کدام دکتر؟!

بهترین گزینه برای تشخیص دقیق جراح آنورکتال یا گوارش است. روش های دقیق برای تشخیص عبارتند از:

• ام آر آی MRI
• آنوسکوپی
• کولونوسکوپی
• سیگموئیدوسکوپی

درمان تنگی مقعدی

برای این دسته از بیماران؛ روش اتساع مقعد یا دیلاتاسیون برای جلوگیری از کوچکتر شدن دهانه مقعد و در نتیجه افزایش اندازه دهانه برای تسکین درد انجام می شود. گشادکننده مقعد در اندازه های مختلف وجود دارد و به آرامی این ناحیه را باز تر می کند. آنها پس از جراحی رکتوم یا ناشی از تشخیص پس از معاینه رکتوم مورد نیاز هستند. ادامه دادن این روش می تواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد. سایر روش های درمان تنگ شدن مقعد عبارتند از:

عمل تنگ شدن مقعد

روشی که برای رفع تنگی مقعد انجام می شود آنوپلاستی نامیده می شود. انواع مختلفی از این روش وجود دارد و بسته به اندازه و ساختار تنگی فرد بیمار انتخاب می شود و روش دوم اسفنکتروتومی است؛ روشی که در آن عضله اسفنکتر مقعد برای باز کردن کانال مقعد بریده می شود.

روش های طب سنتی

خوشبختانه، حتی پیشگیری از بروز این بیماری بهترین درمان است. اما این همیشه هم گزینه های پیشگیری در دسترس نبوده و افراد به طور غیر ارادی دچار این عارضه می شوند.

برخی از اقدامات پیشگیرانه که به عنوان روش های طب سنتی شناخته می شوند، عبارتند از:

• مکمل های فیبر؛ فیبر بیشتر در رژیم غذایی شما به طور طبیعی مدفوع را نرم می کند و به آنها اجازه می دهد راحت تر دفع شوند
• نرم کننده های مدفوع یا ملین های نرم کننده که به مدفوع رطوبت می افزایند.