کولونوسکوپی چیست؛ نحوه انجام + عوارض و عکس

کولونوسکوپی آزمایشی بوده که باعث می شود پزشک بتواند داخل روده بزرگ شما را به خوبی ببیند. این روش با یک دوربین انعطاف پذیر به نام اسکوپ انجام می شود. این آزمایش برای بررسی علائمی مانند خونریزی از مقعد، همچنین بررسی پولیپ ها و علائم احتمالی سرطان روده بزرگ به کار گرفته می شود. به طور کلی توصیه شده که بزرگسالان برای انجام کولونوسکوپی از 45 سالگی اقدام کنند.

کولونوسکوپی چیست؟

کولونوسکوپی یک روش سرپایی است که برای بررسی ناهنجاری های داخل روده بزرگ (کولون و رکتوم) انجام می شود. در این معاینه از ابزاری به نام کولونوسکوپ (که گاهی اسکوپ نامیده می شود) استفاده می شود. این ابزار منعطف؛ و بسیار طولانی بوده که شامل یک دوربین با قابلیت برداشتن بافت زائد است که بیمار آن را حس نمی‌کند. کولونوسکوپی معمولاً برای ارزیابی علائم گوارشی؛ مانند خونریزی، درد شکم یا تغییر در عادات روده ای (تعداد دفعات مدفوع، میزان دفع آسان و رنگ و قوام آن) استفاده می شود.

عوامل خطر

اگر خطر ابتلا به سرطان کولون در شما وجود داشته باشد، ممکن است در سنین پایین‌ تر نیاز به کولونوسکوپی داشته باشید. عوامل خطر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داشتن سندرم پولیپوز خانوادگی (بیماری که در خانواده شما وجود دارد و با افزایش خطر تشکیل پولیپ مرتبط است).
• ابتلا به یکی از بیماری های: بواسیر (هموروئید داخلی یا بواسیر خارجی)، فیستول و شقاق (فیشر مقعدی).
• داشتن یک بیماری ژنتیکی مرتبط با سرطان روده بزرگ.
• ابتلا به بیماری التهابی روده، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو.
• داشتن اقوام درجه یک مبتلا به سرطان روده بزرگ (یعنی مادر یا پدر، برادر یا خواهر یا فرزند شما).
• داشتن چندین خویشاوند مبتلا به سرطان روده بزرگ.

همچنین بخوانید: آیا برای تشخیص بواسیر نیاز به کولونوسکوپی می باشد؟

قبل از کولونوسکوپی چه کنیم؟

چه چیزی را باید قبل از کولونوسکوپی بدانم یا به پزشک خود بگویم؟ حتما این سوال دغدغه شمایی هم که قصد انجام این آزمایش را دارید، می باشد. راهکارهای زیر می توانند برای شما کمک کننده باشند:

• حتماً به پزشک خود بگویید دقیقاً چه داروهایی را روزانه مصرف می کنید. که شامل داروهای نسخه ای و بدون نسخه مانند مکمل ها می شود. پزشک می تواند به شما بگوید که از مصرف کدام داروها اجتناب کنید و چه تغییراتی ممکن است لازم باشد. 
• اگر دیابت دارید یا به داروهای رقیق کننده خون نیاز دارید، ممکن است مجبور شوید تغییری از مصرف داروهای خود ایجاد کنید.
• برای داشتن یک کولونوسکوپی موفق، باید دستورات پزشک را حتما انجام دهید. که شامل تمام دستورالعمل‌های مربوط به خوردن و نوشیدن را در روزهای قبل از عمل می باشد. همچنین به این معنی است که مطمئن شوید که کولون (روده بزرگ) شما خالی است تا پزشک بتواند به وضوح ببیند که محدوده آسیب دیده داخل روده بزرگ است یا خیر.

قبل از کولونوسکوپی چه بخورم و بنوشم؟

برخی از پزشکان ممکن است از شما بخواهند که حداقل سه روز قبل از عمل از خوردن ذرت، آجیل، انواع دانه ها و ذرت بوداده خودداری کنید. برخی دیگر ممکن است یک رژیم غذایی کم فیبر را برای دو روز قبل از کولونوسکوپی پیشنهاد کنند. به یاد داشته باشید که از یک روز قبل از عمل شما نمی توانید غذای جامد بخورید یا الکل بنوشید.

شما می توانید مایعات شفاف از جمله آب، قهوه سیاه، چای، زنجبیل، آب سیب، آب انگور سفید و آبگوشت های شفاف بنوشید. همچنین نوشیدن مایعات اضافی به شما کمک می کند تا دچار کم آبی بدن نشوید.

حداقل چهار ساعت قبل از کولونوسکوپی نباید چیزی بنوشید یا بخورید. روز قبل زمانی که تصمیم به آماده سازی روده دارید، حتماً مایعات زیادی بنوشید. اگر کولونوسکوپی را از طریق بیهوشی عمومی انجام می دهید، پس از نیمه شب شب قبل از آزمایش نمی توانید چیزی بنوشید.

بعد از کولونوسکوپی چکار باید انجام بدهم؟

تا زمانی که برای ترخیص در حال آماده شدن هستید، به منظور تحت نظر بودن در اتاق ریکاوری خواهید ماند. مدت زمانی که شما در دوران نقاهت هستید بستگی به این دارد که چه داروهایی در این بازه زمانی استفاده می کنید.

انجام کارهای زیر بعد از انجام این عمل توصیه می شود:

• ممکن است مقداری گرفتگی یا احساس گاز معده داشته باشید، اما باید در مدت زمان کوتاهی از بین برود.
• بهتر است بعد از انجام کولونوسکوپی یکی از اعضای خانواده یا نزدیکانتان شما را به خانه ببرد.
• تا 24 ساعت پس از عمل از مصرف الکل، رانندگی و کار با ماشین یا موتور جدا خودداری کنید.
• اگر پزشک دستور غذایی خاصی را برایتان تجویز نکرد، می توانید بلافاصله به رژیم غذایی عادی خود بازگردید. توصیه می شود برای از سرگیری فعالیت های عادی تا روز بعد از عمل صبر کنید.

دکتری که کولونوسکوپی شما را انجام داده است به شما خواهد گفت که چه زمان می‌ توانید مصرف رقیق‌ کننده‌ های خون یا داروهای دیگری را که ممکن است متوقف کرده‌ اید، از سر بگیرید.

اگر پولیپ برداشته شده یا بیوپسی انجام شود، ممکن است یک تا دو روز بعد از عمل متوجه خونریزی خفیف مقعدی شوید.

عوارض احتمالی کولونوسکوپی

کولونوسکوپی معمولا بی خطر است، اما به طور احتمالی خطرات زیر ممکن است وجود داشته باشد:

• خون ریزی: اگر پولیپ برداشته شود یا بیوپسی در طول کولونوسکوپی انجام شود، ممکن است یک یا دو روز پس از آزمایش متوجه مقداری خون در مدفوع خود شوید. خونریزی شدید معمولی نیست، در اکثر موارد، خونریزی ممکن است نیاز به درمان داشته باشد یا حتی ممکن است یک عامل تهدید کننده به شمار بیاید.
• سوراخ شدن کولون: این مورد نادر است، اما می تواند یک عارضه تهدید کننده زندگی باشد و ممکن است نیاز به ترمیم سوراخ با جراحی داشته باشد.
• واکنش به بیهوشی
• پزشک یا پرستار باید دستورالعمل‌های خاصی را در مورد انواع مشکلاتی که ممکن است پیش بیاید به شما بدهد. مطمئن شوید که این دستورالعمل ها را کاملا متوجه شده اید.

آیا کولونوسکوپی درد دارد؟

با تزریق آرام بخش، نباید در داخل روده بزرگ خود احساس درد کنید. اما ممکن است وقتی کولونوسکوپ به سمت روده بزرگ شما حرکت می کند، کمی درد یا فشار گاز احساس کنید. این فشار به این دلیل است که کولونوسکوپ در واقع گاز دی اکسید کربن را به روده بزرگ می دمد تا آن را برای مشاهده بهتر باد کند. معمولاً پس از اتمام تورم، خیلی قابل توجه نیست. شما به راحتی در وضعیت جنینی روی تخت بیمارستان دراز خواهید کشید و حتی ممکن است خوابتان ببرد.

پرسش و پاسخ های بیماران درباره کولونوسکوپی روده