اگر شما هم این سوال را دارید که فیستول مقعدی چیست؟ باید بگوییم که این عارضه یکی از بیماری های عفونی نشیمنگاهی است. بیماری فیستول در انگلیسی با اصطلاح Fistula به کار برده می شود و انواع مختلفی دارد. اگر بخواهیم تعریف ساده ای از فیستول ارائه دهیم، باید بگوییم یک کانال عفونی یا چرکی است که بین دو مجرا داخلی در بدن به وجود آمده و آنها را به یکدیگر متصل می کند. به طور معمول کسانی که تجربه ابتلا به آبسه مقعدی را داشته اند، به فیستول آنال نیز مبتلا می شوند. در ادامه این مطلب به بررسی علت، علائم و تمامی مسائل مربوط به این بیماری می پردازیم.
طبق آمار پس از درمان فیستول با لیزر یا عمل جراحی فیستول؛ امکان بازگشت این عارضه وجود ندارد. مگر اینکه به دلیل رعایت نکردن نکات پیشگیری تونل جدید ایجاد شود.
برای مشاهده ” آیا درمان فیستول با لیزر قطعی است؟” کلیک کنید.
فیستول مقعدی یا آنال چیست؟
طبق گزارش سایت پزشکی medlife منظور از فیستول آنال ایجاد شدن یک کانال عفونی حاد و دردناک در قسمتی از روده (معمولا راست روده) است که مجرای آن روی پوست اطراف مقعد ظاهر می شود. اگر این عارضه درمان نشده باقی بماند و فرد برای درمان فیستول مقعدی خود اقدام نکند، ممکن است این عفونت وارد خون شود.
فیستول ها در دو دسته قرار می گیرند:
- فیستول مقعدی ساده: فیستول نسبتا کم عمقی است و به سختی از اسفنکتر مقعدی عبور می کند و درمان ساده تری هم دارد.
- فیستول های پیچیده مقعدی: می توانند اشکال مختلفی داشته باشند. به عنوان مثال، ممکن است کاملا عمیق باشند، یا ممکن است یک مسیر منحنی از دهانه داخلی به بیرونی داشته باشند، یا ممکن است یک دهانه داخلی داشته باشند اما به چندین مسیر و دهانه خارجی منشعب شوند، و غیره. همه این عوامل باعث پیچیده شدن فیستول می شوند. درمان این نوع سخت تر و پیچیده تر است.
انواع مختلفی از این بیماری وجود دارند که در زیر آنها را بررسی کردیم:
انواع فیستول مقعدی
انواع مختلف فیستول مقعدی بر اساس محل قرارگیری آن دسته بندی می شود. در موارد زیر به ترتیب رایج ترین تا کمیاب ترین نوع آن عبارتند از:
فیستول نعل اسبی
فیستول های نعل اسبی در واقع نوعی از فیستول مقعد هستند که به شکل دو سوراخ در اطراف دریچه باسن ایجاد می شوند. این دو سوراخ از طریق یک کانال U شکل در داخل مقعد به یکدیگر متصل می شوند. معمولا احتمال ابتلا مردان به این نوع فیستول از زنان بیشتر است.
بیشتر بخوانید: بهترین جراح فیستول + کلینیک
فیستول مقعدی بین صفاقی یا داخل اسفنکتری
فیستول بین صفاقی یا داخل اسفنکتری با اصطلاح Intersphincteric fistula در پزشکی نام برده می شود. این کانال از فضای بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی شروع شده و کاملا نزدیک به دهانه مقعد باز می شود.
فیستول مقعدی ترانس اسفنکتریک
فیستول ترانسفنکریک یا Transphincteric fistula در فضای بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی و نزدیک به دریچه مقعد تشکیل می شود. سپس از اسفنکتر خارجی عبور کرده و یک یا دو اینچ در خارج از دهانه مقعد باز می شود. این نوع نسبت به داخل اسفنکتری فاصله بیشتری از دریچه رکتوم دارد. این نوع از فیستول می تواند در اطراف مقعد به شکل U قرار بگیرد و دهانه های خارجی آن در دو طرف رکتوم وجود داشته باشند.( به این نوع فیستول نعل اسبی هم می گویند).
فیستول مقعدی سوپرا اسفنکتریک
این کانال همچنین از فضای بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی شروع شده و به سمت بالا و تا نقطه ای بالاتر از چین خوردگی های داخل رکتوم که برای هدایت مدفوع به بیرون می باشند، می رسد. فیستول Suprasphincteric به میزان یک یا دو اینچ در خارج از مقعد باز می شود.
اسفنکتریک خارجی
فیستول از نوع اسفنکتریک خارجی از روده بزرگ یا کولون سیگموئید شروع شده و به سمت پایین امتداد می یابد ، از ماهیچه بالا برنده مقعد عبور می کند و در اطراف آن باز می شود. این فیستول ها معمولاً در اثر آبسه آپاندیس ، آبسه دیورتیکول یا بیماری کرون ایجاد می شوند.
علائم و نشانه های فیستول مقعدی چیست؟
این بیماری نیز مانند هر عارضه دیگری همراه با نشانه های خاص خود ظاهر می شود. ما در ادامه تمامی آنها را آورده ایم تا با بیماری دیگری اشتباه نگیرید. شایع ترین علائم فیستول مقعدی عبارتند از:
- درد
- سرخی
- تورم و التهاب اطراف مقعد
- سوزش و خارش
- ایجاد شدن سوراخی دردناک همراه با ترشحات بین باسن
حتما ببینید: عکس فیستول در زنان و مردان
همچنین در موارد پیشرفته ممکن است افراد علائم زیر را نیز تجربه کنند:
- خون ریزی
- حرکات روده ای یا دفع ادرار دردناک
- تب
- خروج مایعی با بوی بد از سوراخ نزدیک به کانال رکتوم
چه زمانی باید برای درمان فیستول به پزشک مراجعه کرد؟
لازم به ذکر است که هر زمان احساس آبسه مقعدی یا توده ای در ناحیه نشیمنگاه خود داشتید، سریعا برای تشخیص و خالی کردن عفونت به پزشک مراجعه کنید. توجه کنید که به هیچ عنوان خودتان سعی نکنید تا عفونت را تخلیه کنید زیرا به طور کامل خالی نشده و اکثرا باعث ایجاد فیستول می شود. اگر هر کدام از علائم بالا را داشتید، مراجعه در اسرع وقت به پزشک کاملا ضروری می باشد.
همچنین افرادی که مبتلا به آبسه بوده اند که به نظر می رسد درمان شده یا هنوز فعال است، باید تحت نظر پزشک باشند.
علت فیستول چیست؟
همانطور که گفته شد، فیستول در 50% مواقع به دلیل عدم درمان آبسه مقعدی به وجود می آید. گاهی اوقات این آبسه مسدود شده و چرک آن زیر پوست می ماند. زمانی که این اتفاق می افتد، تجمع باکتری ها می تواند یک بافت متورم از آلودگی و میکروب به وجود بیاورد. پزشکان این توده چرکی جمع شده زیر پوست را آبسه می نامند.
اگر آبسه را درمان نکنید ، رشد کرده و در نهایت سر آن به بیرون باز می شود و جایی در نزدیکی مقعد را سوراخ می کند تا بتواند چرک داخل خود را تخلیه کند. این مسیر چرکی از آبسه تا سطح پوست فیستول نام دارد.
در شرایط نادر مانند سل ، بیماری های مقاربتی یا بیماری های مزمن که روده را تحت تاثیر قرار میدهند ، مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو در پیش آمدن فیستول مقعدی نقش بسیاری دارند.
تشخیص فیستول چگونه است؟
هنگام مراجعه به پزشک، با توجه به علائمی که برای او ذکر می کنید، درباره سابقه پزشکی شما سوال میپرسد و ممکن است معاینه فیزیکی انجام دهد تا از وجود فیستول مطمئن شود. سپس پزشک سعی می کند تعیین کند که مجرا چقدر عمیق است و جهت حرکت آن را تعیین می کند. در بسیاری از موارد، زهکشی از دهانه خارجی انجام می شود.
بعضی از فیستول ها به راحتی قابل تشخیص بوده و بعضی دیگر نیستند. در برخی شرایط ممکن است این کانال ها خود به خود بسته شده و در قسمت های دیگر مجدد باز شوند. پزشک شما به دنبال نشانه هایی از ترشحات یا خونریزی است. پزشک ممکن است هنگام معاینه انگشت خود را به مقعد شما بکشد. نگران نباشید به گونه ای این کار را انجام می دهد تا بیمار هیچگونه دردی حس نمی کند.
معاینه مقعدی با قرار دادن انگشت پوشانده شده با دستکش و ژل روانکاری در انتها راست روده انجام می شود تا موارد زیر بررسی شوند:
- عملکرد عضله های اسفنکتر داخلی و خارجی
- منطقه عفونت
- سر منشا فیستول
حدود 25 درصد از افراد مبتلا به بیماری کرون دچار فیستول می شوند. از جمله این مطالعات می توان به آزمایش خون، اشعه ایکس و کولونوسکوپی اشاره کرد.
برخی آزمایشات دیگر برای زمانی تشخیص با معاینه فیزیکی امکان پذیر نیست، انجام می شوند که عبارتند از:
پروکتوسکوپی یا معاینه مقعد
طی روش پروکتوسکوپی از یک پروکتوسکوپ تخصصی مجهز به نور یا پروب فیستول (وسیله کوچکی که جهت مشاهده داخل فیستول وارد می شود) و برای دیدن داخل رکتوم استفاده می کند. این روش به طور کلی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.
آندوسونوگرافی یا سونوگرافی مقعدی
یک روش ایمن که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ضبط تصاویر سطح کانال مقعد استفاده میشود.
اسکن یا تصویربرداری مغناطیسی (MRI)
طی تصویر برداری از امواج مغناطیسی و رادیویی قدرتمندی برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام استفاده می شود و معمولاً برای فیستولهای پیچیده یا دوباره تکرار شده استفاده می شود.
توموگرافی رایانه ای (سی تی اسکن)
ترکیبی از دو روش تشخیص از اشعه ایکس و رایانه برای ایجاد تصاویر مقطعی دقیق از بدن بوده که ممکن است در ارزیابی میزان التهاب نیز کمک کند.
عوارض فیستول مقعد چیست؟
اگر فردی دچار آبسه مقعد شود ، خطر ایجاد فیستول مقعدی افزایش می یابد. برخی شرایط خاص که خطر ابتلا به فیستول مقعدی را افزایش می دهد عبارتند از:
- پرتودرمانی برای سرطان رکتوم
- دیابت
- درماتوز
- مصرف بیش از حد مواد غذایی ادویه دار
- سیگار کشیدن
- چربی خون
- بیماری سل
- ایدز یا ویروس اچ آی وی
- شیوه زندگی کم تحرک
- مصرف الکل
- بیماریهای مقاربتی مانند کلامیدیا و سیفلیس
بیماری فیستول مقعدی چقدر رایج است؟
فیستول یک بیماری آنورکتال نسبتاً شایع است. این عارضه دو برابر در مردان و نوزادان پسر شایع است. حدود نیمی از افرادی که غده مقعدی عفونی دارند دچار فیستول می شوند. یک غده عفونی که یک آبسه تشکیل می دهد، این توده چرکی که نیاز به تخلیه دارد، باعث ۷۵ درصد فیستول های مقعدی می شود.
پیشگیری از ایجاد فیستول
معمولا افراد در پیش آمدن فیستول نقشی ندارند اما با دنبال کردن مراحل خاصی می توان از فیستول مقعدی جلوگیری کرد ، مانند:
- نوشیدن مایعات فراوان
- رژیم غذایی غنی از فیبر
- خشک نگه داشتن ناحیه مقعدی
- خودداری از زور زدن هنگام دفع مدفوع
- ورزش منظم
لازم به ذکر است که یکی از دلایل اصلی ابتلا به فیستول مقعدی بیماریهای مقاربتی-جنسی می باشند. در نتیجه هر فردی می تواند با رعایت مواردی مانند استفاده از عوامل محافطت کننده هنگام رابطه از به وجود آمدن این تونل چرکی هم جلوگیری کنند.
درمان
تا کنون روشهای بسیاری برای درمان فیستول از جمله خانگی، گیاهی، دارویی و پزشکی کشف شده اند ولی لازم به ذکر است که هیچ دارویی برای از بین بردن این بیماری وجود ندارد ، بنابراین پزشکان از روشهای عمل فیستول با لیزر یا جراحی سنتی برای از بین بردن این تونل عفونی استفاده می کنند. در درمان با لیزر معمولاً می تواند در مطب پزشک یا کلینیک انجام شود و شما مجبور نیستید به بیمارستان بروید.
مطلب پیشنهادی : هزینه درمان فیستول در کلینیک و بیمارستان
به علاوه باید بدانید که روشهای خانگی و دارویی فقط ممکن است از پیشرفت بیماری و وخیم شدن شرایط جلوگیری کنند. فراموش نکنید که هدف از درمان فقط خوب شدن فیستول نیست. بلکه باید این عمل به گونه ای انجام شود که هیچ گونه آسیبی به مقعد وارد نشود. زیرا در صورت عدم انتخاب راه درمان درست ممکن است فرد دچار بی اختیاری در دفع شود.
سلام دکتر من یک سال و نیمه جراحی فیستول کردم برگشته لطفا راهنمایی کنین چکار کنم
سلام دوست عزیز. باید برای لیزر فیستول اقدام کنید. شماره های تماس برای تعیین نوبت و مشاوره 02188871078 و 09197715527
سلام میخواستم بدونم برای عمل فیستول حتما تصویر برداری لازم هست یا خیر
سلام دوست عزیز. بله عکس برداری از کف لگن لازم هست که پزشک متخصص واستون مینویسه.
سلام دکتر مادر من دچار فیستول آنال شده و خیلی اذیتش میکنه. 63 سالشونه و ساکن مشهد هستیم اگر برای درمان بخوایم از شما وقت بگیریم چه زمان میشه
سلام دوست عزیز. لطفا برای تعیین نوبت و مشاوره با کلینیک تماس بگیرید.
۰۹۹۱۸۹۵۴۰۹۱ – ۰۲۱۸۸۶۵۸۴۲۶
اقا دکتر خودمونم میتونیم نوع فیستول رو تشخیص بدیم یا حتما باید بریم دکتر؟
سلام دوست عزیز. حتما باید برای معاینه به متخصص جراح عمومی یا گوارش مراجعه کنید.
سلام دکتر من سه ساله که فیستول مقعد دارم و خیلی اذیت میشم ولی بخاطر خجالتم نمیتونم به کسی بگم تورو خدا یه راهی بگین من اصلا شرایط جراحی ندارم
من یه ماهه جراحی کردم خیلی دردش غیر قابل تحمل و افتضاحه توروخدا جراحی نکنید
ممنون واقعا مطلب کامل و عالی بود
ممنون از مطلب عالی و پر از اطلاعاتتون
سلام. درسته که میگن درمان لیزر برای فیستولهای خیلی کوچک هست ؟ یعنی باید از چه میزان کمتر باشه ؟ فیستول مادر من ۷ میلیمتر هست. امکان لیزر وجود داره ؟
سلام دوست عزیز. بستگی به نوع لیزر دارد ولی ما چه فیستول های کوچک و چه بزرگ را با لیزر درمان میکنیم. میتونید برای اطلاعات بیشتر با کلینیک تماس بگیرید: 02188871078 و 09197715527
بیماری فیستول در مردان با زنان چه فرقی داره؟؟
سلام دوست عزیز فرقی نداشته و علائم کاملا یکسانی دارد.
ممنون از مقاله مفید و کاملتون
سلامت باشید دوست عزیز وظیفست
سلام دکتر چرا فیستول در آقایان بیشتر ایجاد میشه تا خانما؟
سلام دوست عزیز این هر فرد نسبت به شرایط خود به این بیماری مبتلا می شود و ربطی به جنسیت ندارد
من فیستول بین اسفنکتری دارم و سه سال پیش یه بار عمل کردم از اون موقع تا حالا یه سوراخی همونجا مونده که ازش خونابه میاد بیرون. الان ینی فیستول من عود کرده؟ یا اصلا درمان شده؟
سلام دوست عزیز وقت باید مجدد برای معاینه به پزشکتون مراجعه کنید که این مورد رو بررسی کنند.
سلام من دوماه پیش عمل فیستول با لیزر انجام دادم ولی دوباره برگشته و خوب نشده چکار کنم مگه میشه هر چند ماه عمل انجام بدم و اینکه با لیزر انجام دادم چرا کامل خوب نشده
سلام دوست عزیز هنوز دوره نقاهتتون هم ممکنه کامل نشده باشه پس امکان عود وجود نداره. بهتره برای معاینه و تشخیص دقیق به پزشک معالجتون مراجعه کنین
هزینش چقد شد؟؟؟؟؟
خیلی عالی و کامل بود
سلام دلیل قاطی شدن مدفوع و اداراری که از آلت تناسلی خارج میشه چیه
سلام دوست عزیز متاسفانه فیستولی که از مقعد به مثانه میزنه باعث میشه اختلال در کارکرد این دو عضو به وجود بیاد و ادرار همراه با کمی مدفوع از آلت تناسلی خارج بشه. لطفا برای معاینه تماس بگیرید. ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸
عالی و کامل بود
موفق باشید
سلام.فیستول من عمیق هست.گفتن بتید سونوگرافی آندوآنال ۳۶۰ درجه بشم.در شهر ما چنین دستگاهی نیست.توردخدا بگین کجای تهران چنین دستگاهی برا سونو اندوانال هست
یه جوش زدم کنار مقعدم که ترشح داره امکانش هست فیستول باشه؟
من چند وقته حس میکنم که از مقعدم ترشحات بدبو میاد بیرون به نظرتون فیستول گرفتم؟
سلام شما درمان آبسه مقعد هم انجام میدین؟؟
دکتر من فیستول پری آنال به واژن دارم ولی الان شرایط درمانشو ندارم اگه الان درمان نکنم سرطان میگیرم خدایی نکرده؟؟
ممنونم از مطلب آموزنده شما و کلینیک خوبتون
سلام من یک ماه پیش عمل فیستول به روش ستون انجام دادم. الان چندروزی است که نخ برداشتم تا کی ترشح دارم؟
سلام ۲۰ساله که روهردوباسنم جوش چرکی میزنه بعدش تایه هفته خودش تخلیه میشه یکی دوبار رفتم دکتر گفت همین که خالی میشه مشکلی نداره ولی بقران از زندگی افتادم نمیدونم اخرش سرطان میشه اصلا افسرده شدم لطفا جواب بگید چکارکنم کلا خلاص بشم
پدرم ب بیماری فیستول مبتلاست وخیلی خون و عفونت ازبدنشون خارج میشه
ایشون باید برای درمان سریع اقدام کنند. چون هرچی زمان بیشتر بگذره، میتونه عفونت خدایی نکرده وارد خونشون بشه. لطفا برای تعیین نوبت تماس بگیرید: 02188871078
باسلام من ۵۰سالمه عمل فیستول انجام دادم ۵۰روزپیش ولی خیلی درد دارم چکار کنم
متاسفانه عوارض جراحی میتونه در صورت عدم درمان و بررسی باعث بدتر شدن شرایط شود. برای تشخیص دقیق حتما باید به پزشک معالجتون مراجعه کنید برای معاینه