سندرم دفع مدفوع سخت (ODS) یک اختلال عملکردی در اجابت مزاج است. افراد مبتلا به این سندروم در تخلیه روده های خود مشکل دارند که با یبوست گاه به گاه شروع شده و به مرور زمان منجر به یبوست مزمن می شود. این مشکل می تواند ریشه در دلایل مختلفی از جمله مکانیزم بدن و روان شناختی داشته باشد. در مراحل اولیه که بیمار متوجه میشود به همچین شرایطی دچار شده است، معمولا درمان های خانگی در مراجعه زودهنگام به پزشک موثر هستند. اما در بیمارانی که برای مراجعه به دکتر سهل انگاری می کنند، ممکن است عمل جراحی سندروم دفع سخت برای درمان نیامدن مدفوع لازم باشد.
سندرم دفع مدفوع سخت چیست؟
دفع مدفوع دشوار یا سندرم دفع مدفوع مسدود، به وضعیتی گفته می شود که در آن فرد برای انجام عمل طبیعی دفع مدفوع دچار مشکل شده است. این اختلال می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله مشکلات جسمی و ساختاری در دستگاه گوارش یا حتی مسائل روانی و اضطرابی که بر فرآیند دفع تأثیر می گذارند. افرادی که با این سندرم دست و پنجه نرم می کنند، ممکن است احساس کنند که هر بار که احساس دفع دارند، نمی توانند به راحتی این کار را انجام دهند. گاهی ممکن است احساس کنند که دفعات دفع مدفوع آنها کم است یا نمی توانند تمام مدفوع خود را به طور کامل تخلیه کنند.
این افراد معمولاً از یبوست شدید رنج می برند، اما در برخی موارد ممکن است دچار بی اختیاری مدفوع نیز شوند. مشکلات این افراد به حدی است که ساعات زیادی از روز را در توالت می گذرانند و در تلاش برای دفع مدفوع، فشار آوردن هستند یا منتظر می مانند. این وضعیت می تواند به تدریج تأثیرات منفی بر عضلات و اعصاب اطراف ناحیه رکتال داشته باشد، زیرا فشار مداوم و دفع مدفوع سخت ممکن است باعث ضعف یا آسیب به اعضای مختلف بدن شود.
عوارض نیامدن مدفوع بر بدن چیست؟
نیامدن مدفوع یا به عبارت پزشکی؛ سندرم دفع مدفوع سخت (Obstructed defecation syndrome)، یک اصطلاح کلی است که انواع شرایطی را که با مشکلات دفع مدفوع و یبوست مزمن همراه هستند، پوشش می دهد. ویژگی مشترک این شرایط، وجود علائم مرتبط با یبوست است.
برای تشخیص یبوست، فرد باید حداقل دو مورد از علائم زیر را به طور مداوم برای مدت 90 روز تجربه کند:
- نیاز به فشار دادن در بیش از 25% از حرکات روده.
- احساس اینکه روده ها به‌طور کامل تخلیه نشده اند در بیش از 25% از حرکات روده.
- دفع مدفوع سخت در بیش از 25% از حرکات روده.
- نیاز به استفاده از انگشتان برای کمک به دفع مدفوع در بیش از 25% از دفعات.
- داشتن کمتر از سه حرکت روده در هفته.
با این حال، این علائم ممکن است تنها سطحی از یک مشکل بزرگتر را نشان دهند، زیرا اغلب ناشی از شرایط زمینه ای هستند که هنوز شناسایی نشده اند. یبوست مزمن، اگر درمان نشود، می تواند منجر به عوارض شدید شود.
افراد مبتلا به سندروم دفع سخت مدفوع ممکن است همچنین با مشکلات مرتبط دیگری مواجه شوند، مانند:
- اختلال در عملکرد کف لگن: عضلات و اعصاب کف لگن به درستی با هم هماهنگ نمی شوند و از این رو حرکت روده به طور طبیعی انجام نمی شود.
- پرولاپس ارگان ها: یکی از ارگان های لگنی مانند مثانه، رحم یا روده به طور غیر طبیعی جابجا شده و به ارگان های دیگر فشار وارد می کند یا حتی از بدن بیرون می زند (پرولاپس مقعد).
- هیپو سنسیشن رکتال: از دست دادن توانایی احساس مدفوع در رکتوم یا عدم درک نیاز به دفع مدفوع.
- اضطراب هنگام دفع مدفوع: افراد ممکن است به طور ناخودآگاه از دفع مدفوع به دلیل درد یا ناراحتی ناشی از مدفوع سخت خودداری کنند.
این مشکلات مرتبط می توانند تشخیص و درمان سندروم دفع سخت را پیچیده تر کنند، زیرا معمولاً عوامل فیزیکی و روان شناختی بر عملکرد روده تاثیر می گذارند.
شیوع سندروم دفع سخت چقدر است؟
سندرم دفع مدفوع دشوار (ODS) حدود 18% از جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد. این اختلال در زنان به ویژه پس از میانسالی شایع تر است و با افزایش سن بیشتر می شود. تغییرات هورمونی، ضعف کف لگن و عواملی مانند تغذیه نامناسب و کم تحرکی به شیوع این وضعیت در بزرگسالان مسن تر کمک می کنند. گرچه هم مردان و هم زنان ممکن است به ODS دچار شوند، اما زنان به دلیل عواملی مانند بارداری، زایمان و یائسگی بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند. علاوه بر این، روند پیری خود منجر به مشکلات گوارشی و یبوست می شود. سندروم دفع سخت نه تنها بر سلامت جسمی، بلکه بر سلامت روانی نیز تأثیر گذاشته و می تواند منجر به احساس ناامیدی، اضطراب و شرمندگی شود.
علائم و نشانه ها
افرادی که به سندرم دفع مدفوع دشوار مبتلا هستند، معمولاً احساس نیاز به دفع مدفوع دارند اما نمی توانند این کار را انجام دهند. عمل دفع مدفوع ممکن است دشوار یا دردناک باشد و آن ها قادر به تخلیه کامل روده ها نباشند. اغلب احساس می کنند که چیزی در مسیر خروج مدفوع مانع ایجاد کرده است.
مشکلات رایج شامل موارد زیر است:
- نیاز به فشار زیاد برای دفع مدفوع.
- صرف زمان طولانی برای منتظر ماندن تا مدفوع خارج شود.
- نیاز به استفاده از انگشتان برای کمک به خروج مدفوع.
- وابستگی به مسهل ها یا انجام تنقیه برای انجام عمل دفع.
این اختلال می تواند منجر به موارد زیر شود:
- یبوست مزمن.
- بی اختیاری مدفوع.
- احساس ناراحتی مداوم در ناحیه لگن.
- مشکلات روحی مانند اضطراب یا افسردگی.
علائم شایع شامل موارد زیر هستند:
- التهاب یا تورم در ناحیه مقعد.
- درد و نفخ شکم.
- درد در ناحیه مقعد.
- تهوع، خستگی و کاهش اشتها.
روش های تشخیص و آزمایش برای علت نیامدن مدفوع
بعد از معاینه مقعد توسط پزشک، او آزمایشاتی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد خواهد داد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معاینه دیجیتال رکتال : این مورد معمولاً اولین مرحله در تشخیص است که شامل معاینه فیزیکی با انگشتان پوشیده از دستکش و با استفاده از لوبریکانت می باشد. پزشک شما به دنبال مسدودیت ها، علل درد و علائم پرولاپس ارگان ها گشته و همچنین رفلکس های عضلانی شما را ارزیابی می کند.
- دفکوگرافی: این آزمایش از فناوری تصویربرداری با اشعه ایکس یا MRI برای مشاهده اعضای داخلی بدن شما در حین تلاش برای دفع مدفوع استفاده می کند. یک ماده پزشکی به مقعد تزریق شده و از شما خواسته می شود آن را همانند مدفوع خارج کنید. این آزمایش در یک اتاق خصوصی انجام شده و تکنسین مراقبت های بهداشتی فرآیند را از طریق صفحه نمایش کامپیوتری در بیرون اتاق مشاهده می کند.
- مانومتری آنورکتال: این آزمایش عملکرد همکاری عضلات و اعصاب شما در دفع مدفوع را ارزیابی می کند. یک کاتتر که به یک بالن متصل است به رکتوم وارد شده و بالن با آب گرم پر می شود. انتهای دیگر کاتتر به دستگاهی متصل است که فعالیت عضلات شما را در طول آزمایش اندازه گیری می کند.
سلام دکتر یبوست شدید گرفتم س هفتست ک دسشویی نرفتم وقتی میرم دسشویی از درد میخام بمیرم و دسشوییم را نمیکنم و از دسشویی میام بیرون چکار کنم حتی نمیتونم راه برم انقد ک دسشوییم داره و راه میرم درد میگیره