یبوست چیست؛ علت، علائم و عوارض یبوست مزمن
تقریبا تمام افراد حداقل یک بار هم که شده، سابقه ابتلا به بیماری یبوست را داشته اند. اما در حقیقت یبوست چیست و چرا به آن مبتلا می شویم؟ به طور کلی داشتن کمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته به عنوان یبوست توصیف می شود. اگرچه یبوست هر چند وقت یک بار ممکن است ایجاد شود، ولی:
برخی از افراد دچار یبوست مزمن می شوند که می تواند در انجام کارهای روزانه آنها اختلال ایجاد کند. که در ادامه با آن آشنا خواهیم شد…
یبوست مزمن چیست؟
یبوست مزمن حرکات بسیار کم روده یا داشتن مشكل هنگام دفع مدفوع است که برای چند هفته یا بیشتر ادامه پیدا می کند. افرادی که درگیر این عارضه می شوند، معمولا هنگام دفع خیلی به خود فشار می آورند و به دلیل سختی مزاج دستشویی رفتن را به تعویق می اندازند.
درمان یبوست مزمن تا حدی به علت اصلی آن بستگی دارد. با این حال، در برخی موارد، علت دقیقی برای ابتلا به این عارضه یافت نمی شود.
همچنین بخوانید: یبوست در بارداری و خطرات آن
یبوست چه علائمی دارد؟
علائم و نشانه های یبوست یا سختی مزاج عبارتند از:
- دفع کمتر از سه مرتبه مدفوع در هفته
- داشتن مدفوع حجیم یا سفت
- زور زدن برای اجابت مزاج
- احساس درد مقعدی و سوزش
- احساس می کنید که انسدادی در کانال رکتوم شما ایجاد شده که مانع از حرکت روده می شود.
- احساس می کنید که نمی توانید مدفوع را به طور کامل از رکتوم خود خالی کنید.
- فرد نیاز به کمک برای تخلیه رکتوم، مانند استفاده از دستان برای فشار دادن روی شکم و استفاده از انگشت برای خارج کردن مدفوع از رکتوم دارد.
لازم است بدانید که اگر دو یا چند مورد از این علائم را در سه ماه گذشته تجربه کرده اید، ممکن است یبوست مزمن در نظر گرفته شود.
چه زمانی باید برای درمان به دکتر مراجعه کرد؟
اگر تغییرات مداوم و بی دلیلی مانند علائم بالا را تجربه می کنید، یا گاه به گاه دچار ناراحتی هنگام اجابت مزاج می شوید، توصیه می کنیم برای پیشگیری از مشکلی جدی به متخصص گوارش مراجعه کنید.
علت یا دلیل ابتلا به یبوست
یبوست معمولاً زمانی اتفاق میافتد که ضایعات یا مدفوع خیلی آهسته در دستگاه گوارش حرکت کرده یا نمی‌توانند به طور کامل از رکتوم دفع شوند، که ممکن است باعث سفت و خشک شدن مدفوع شود. یبوست مزمن علل احتمالی زیادی دارد.
کمبود فیبر در رژیم غذایی
لازم است بدانید کسانی که فیبر غذایی بیشتری در رژیم غذایی خود دارند، کمتر از دیگران دچار یبوست می شوند.
این اتفاق به این دلیل است که فیبر حرکات منظم روده را افزایش می دهد، به خصوص زمانی که فرد آن را با هیدراتاسیون مناسب ترکیب می کنند.
غذاهای دارای فیبر بالا که می توانید استفاده کنید عبارتند از:
- میوه ها
- سبزیجات
- غلات کامل
- آجیل
- عدس، نخود و سایر حبوبات
همچنین بخوانید: غذاهای حاوی فیبر برای جلوگیری از یبوست و بواسیر
غذاهای کم فیبر عبارتند از:
- غذاهای پرچرب مانند پنیر، گوشت و تخم مرغ
- غذاهای بیش از حد فرآوری شده، مانند نان سفید
- فست فودها، چیپس و سایر غذاهای دارای مواد نگه دارنده
انسداد روده
انسداد در روده بزرگ یا رکتوم می تواند یکی از دلایل اصلی این عارضه بوده و حرکت مدفوع را کند یا متوقف کند. علل دیگر عبارتند از:
- ابتلا بیماران به شقاق مقعدی یا فیشر
- توده بواسیر یا هموروئید
- انسداد در روده
- سرطان روده بزرگ
- فیستول آنال
- تنگی روده بزرگ
- سایر سرطان های شکم که بر روده بزرگ فشار می آورد
- سرطان رکتوم
- برآمدگی رکتوم از طریق دیواره پشتی واژن (رکتوسل)
مشکلات اعصاب اطراف کولون و رکتوم
مشکلات عصبی می تواند بر اعصابی که باعث انقباض عضلات روده بزرگ و راست روده و حرکت مدفوع از طریق روده می شود، تأثیر بگذارد. علل این عارضه عبارتند از:
- آسیب به اعصابی که عملکردهای بدن را کنترل می کنند (نوروپاتی خودگردان)
- اسکلروز چندگانه
- بیماری پارکینسون
- آسیب نخاعی
- سکته
شرایط و بیماری های هورمونی
هورمون ها به تعادل مایعات در بدن شما کمک می کنند. بیماری ها و شرایطی که تعادل هورمون ها را بر هم میزنند ممکن است منجر به یبوست شوند، این بیماری ها شامل موارد زیر هستند:
- دیابت
- پرکاری غده پاراتیروئید (هیپرپاراتیروئیدیسم)
- بارداری (که ممکن است منجربه یبوست در بارداری شود)
- تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید)
عوارض
در صورتی که به این بیماری بی توجهی شده و برای درمان آن اقدام نکنید، دچار عوارض یبوست مزمن خواهی شد که عبارتند از:
- ایجاد وریدهای متورم در رکتوم(بواسیر داخلی یا خارجی). زور زدن برای اجابت مزاج می تواند باعث تورم وریدهای داخل مقعد و اطراف آن شود.
- پاره شدن پوست مقعد (شقاق). مدفوع بزرگ یا سفت می تواند باعث پارگی های کوچک در بافت حساس رکتوم و خارج از آن شود.
- مدفوع غیر قابل دفع (نهفتگی مدفوع). یبوست مزمن ممکن است باعث تجمع مدفوع سفت شده شود که در روده شما گیر می کند.
- روده ای که از مقعد بیرون زده است (پرولاپس رکتوم). زور زدن برای اجابت مزاج می تواند باعث کشیده شدن مقدار کمی از راست روده و بیرون زدن آن از مقعد شود.
عوامل خطر
عواملی که ممکن است خطر یبوست مزمن را افزایش دهند عبارتند از:
- بالا رفتن سن و میانسالی
- زنان هنگام بارداری
- کم آبی بدن
- خوردن رژیم غذایی کم فیبر
- فعالیت بدنی کم یا کلا نداشتن هرگونه فعالیت بدنی
- مصرف برخی داروها، از جمله آرام بخش ها، داروهای ضد درد مخدر، برخی از داروهای ضد افسردگی یا داروهای کاهش فشار خون
- داشتن یک بیماری روانی مانند افسردگی یا اختلال خوردن
چگونه از ابتلا به یبوست جلوگیری کنیم؟
موارد زیر می توانند به شما در جلوگیری از ابتلا به یبوست مزمن کمک کنند:
- غذاهای پر فیبر از جمله لوبیا، سبزیجات، میوه ها، غلات کامل و سبوس را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- کمتر غذاهای حاوی فیبر کم مانند غذاهای فرآوری شده و لبنیات و محصولات گوشتی مصرف کنید.
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید. به طور مثال نوشیدن 8 تا 10 لیوان آب در روز.
- تا حد امکان فعال بمانید و سعی کنید به طور منظم ورزش کنید.
- سعی کنید استرس را مدیریت کنید.
- تمایل به دفع مدفوع را نادیده نگیرید.
- سعی کنید برنامه منظمی برای اجابت مزاج به خصوص بعد از غذا ایجاد کنید.
- اطمینان حاصل کنید که کودکانی که شروع به خوردن غذاهای جامد می کنند، فیبر زیادی در رژیم غذایی خود دریافت می کنند.
17 دیدگاه
سلام دکتر من گاها دچار یبوست شدید میشم بطوری که مقعدم زخم میشه
سلام دوست عزیز. لطفا نکات پیشگیری از یبوست را در متن بالا با دقت مطالعه بفرمایید. مشکلتان حل خواهی شد.
سلام دکتر من یه هفتس که دستشویی نرفتم 17 سالمه
سلام دوست عزیز. در طول روز تا 8 لیوان آب بنوشید و نوشیدن ناشتا دو لیوان آب ولرم بسیار کمک کننده هست. خوردن کاهو همراه با وعده های غذایی نیز به هضم و عملکرد گوارش کمک میکند.
دکتر شکم من خیلی دیر به دیر میکنه چکار باید انجام بدم که حرکت رودم منظم بشه؟
سلام دوست عزیز. در طول روز حتما 8 لیوان آب بنوشید و میوه هایی مانند کیوی و موز حتما میل کنید که به نرم شدن رودتون کمک کنه. همچنین خوردن کاهو خالی بسیار تاثیر گذار است.
سلام دکتر من چندان قبل یبوست داشتم گهگاه شربت لاکتولوز مصرف میگردم وخوب میشوم اماحالایک ماهی هست که مدفوع سخت شده وبرامدگی مقعدی ایجاد شده کهنگی مدفوع گاهی خون میافتد چکاربایدکنم
سلام دوست عزیز. روزانه ناشنتا دو لیوان آب ولرم جوشیده بنوشید و حتما در طول روز خوردنی های فیبر دار مانند کاهو، موز و کیوی بخورید.
سلام و درود
من یکی دوسال هست گاهی اوقات بعد از مدفوع احساس سوزش و درد در ناحیه مقعد دارم و احساس میکنم داخل مقعدم زخم است.دلیل اصلی چی می تواند باشد؟
من نزدیک به چهار سال هست که یبوست و درد شدید هنگام دفع دارم گاها خونریزی هم در هنگام دفع دارم البته کم هست و با درد هر از چند گاهی شدید میشه و آنقدر بد که دفع نمیشه و با درد شدید دفع میکنم و گاها دوباره کمتر میشه این روند تو این سلها اذیت کننده اس برام و اصلا در این مدت احساس دفع ندارم و کمرم ورم کرده قسمت پشت و پایین ترین جا ورم میکنه و درد داره و ورم قسمت جلویی بدن یعنی شکم و معده هم دارم ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام دوست عزیز چند روزه که دفع نداشتید؟ داروی خاصی استفاده می کنید؟
سلام دکتر، وقت بخیر
من دوبار عمل روده انجام دادم یک بار بعلت پولیپ در رکتوم و یک سال و نیم بعدش برای انسداد روده کوچک که بعلت پیچیدگی روده اتفاق افتاد، از بعد از عمل اولم یبوست شدید و مزمن دارم و بدون رولاکس به هیچ وجه دفع ندارم، دکتر گفت باید همیشه مصرف کنی ولی احساس میکنم توان بدنم کم شده، ایا میتونه از عوارض این دارو باشه؟ چیکار باید بکنم؟ درضمن باید بگم که میوه و سبزیجات هم زیاد مصرف میکنم اما اصلا فایده ای نداره!
درود بر شما وقت به خیر
من خانم45 ساله هستم که سالها به خاطر کم خونی (فقر آهن) با تجویز پزشک قرص آهن و فولیک اسید مصرف کردم مشکل گوارش اصلا نداشتم ولی پس از مصرف آهن که ابتدا روزی 3تا بود و به مرور به روزی 2 و 1 کاهش پیدا کرد دچار یبوست شدم که 2 سالی هست شدیدتر شده و گاز روده هم خارج نمیشه مگر اینکه روزی 1بار شربت شیر منیزیم یا قرص منیزیم قبل از نهار یا شام مصرف کنم وقتی هم شکمم کار نمیکنه دچار سوزش سر دل میشم و گاهی درد خفیف شکم که ممکنه به کمرم هم بزنه
به نظر شما مشکل چیه باید چیکار کنم؟ آیا کلونسکوپی لازمه؟ در ضمن من خیلی تحرک دارم و اصلا چاق نیستم فقط سالها بود که چای زیادی میخوردم الان کم کردم
با سپاس
سلام من وقتی مدفوع میکنم بعد مدفوع یا میانش خون خارج می‌شود دلیلش میتونه یبوست باشه چون هنگام دفع هم مشگل دارم سخت هست
سلام دوست عزیز دلیلش هم یبوست هست و هم اینکه به احتمال زیاد مقعدتون زخم شده. باید از طریق روشهای درمان که در متن آورده شده برای درمان یبوستتون اقدام کنید که زخم ترمیم بشه.
سلام دکتر جان من از وقتی که اعتیاد دارم حدود 12 سال است که یبوست شدید دارم تا جایی که یه هفته هم شده که دفع مدفوع نداشتم.و بسیار لاغر هستم و ایا این بیماری باعث لاغریم شده یا که نه؟ علت دیگه ای داره ممنون میشم راهنمایم کنید.
سلام دوست عزیز بله اعتیاد باعث کاهش وزن چشمگیری در کوتاه مدت می شود.