پروبیوتیک ها باکتری های مفیدی هستند که به طور طبیعی در دستگاه گوارش زندگی می کنند و نقش مهمی در سلامت بدن دارند. این میکروارگانیسم ها بخشی از میکروبیوم روده هستند؛ مجموعه ای عظیم از باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و مخمرها که تعادل آن ها برای تندرستی جسم و حتی سلامت روان اهمیت زیادی دارد.
شاید شما پروبیوتیک ها را بیشتر در مواد غذایی تخمیری مثل ماست، کفیر، کیمچی، سویا (میزو) یا مکمل های خوراکی دیده باشید. وجود این باکتری های خوب به بدن کمک می کند تا سیستم گوارشی قوی تری داشته باشید. از طرفی برخی ویتامین ها تولید شده و سیستم ایمنی بهتر عمل کند.
بیشتر بخوانید: پاکسازی دستگاه گوارش
نقش پروبیوتیک ها در سلامت بدن
داشتن یک میکروبیوم روده سالم مزایای زیادی دارد، از جمله:
- کمک به هضم و متابولیسم بهتر غذا
- تولید برخی ویتامین ها
- ایجاد سد دفاعی در برابر میکروب های مضر
- بازگرداندن تعادل طبیعی میکروفلور روده بعد از مصرف داروهایی مثل آنتی بیوتیک
جالب است بدانید میکروبیوم هر فرد منحصربه فرد است و عواملی مانند سبک زندگی، تغذیه و حتی ژنتیک بر تنوع و میزان باکتری های مفید آن تاثیر می گذارند.
مزایای سلامتی مصرف پروبیوتیک ها
تحقیقات نشان می دهد که مصرف پروبیوتیک ها چه از طریق غذا و نوشیدنی و چه مکمل ها می تواند فواید زیر را داشته باشد:
- کاهش مشکلات گوارشی مثل اسهال ناشی از آنتی بیوتیک یا علائم سندروم روده تحریک پذیر (IBS)
- تقویت سیستم ایمنی و کمک به بدن در مقابله با عفونت ها
- پیشگیری از عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی (مانند سرماخوردگی و التهاب مجاری تنفسی)
- کاهش احتمال ابتلا به عفونت ها در دوران بستری در بیمارستان
پروبیوتیک ها برای کودکان
پروبیوتیک ها می توانند برای نوزادان و کودکان نیز مفید باشند. به عنوان مثال، برخی پژوهش ها نشان داده اند که مصرف پروبیوتیک ها خطر ابتلا به اگزما یا بیماری روده ای خاصی به نام انتروکولیت نکروزان (NEC) را کاهش می دهد. همچنین می تواند در بهبود برخی مشکلات تنفسی کودکان مبتلا به فیبروز کیستیک نقش داشته باشد.
چه نوع غذاهایی حاوی پروبیوتیک هستند؟
به نقل از healthdirect.gov.au ؛ پروبیوتیک ها به برخی مکمل های غذایی اضافه شده و به طور طبیعی در بسیاری از غذاهای تخمیر شده یافت می شوند. نمونه هایی از این غذاها عبارتند از:
- ماست
- کفیر
- کلم ترش
- میسو
- ترشی
- کامبوچا
پری بیوتیک ها چیستند؟
در حالی که پروبیوتیک ها باکتری های زنده هستند، پری بیوتیک ها “غذا”ی پروبیوتیک ها هستند. آن ها به رشد پروبیوتیک های معده کمک کرده و برای سلامتی بدن مفید هستند.
پری بیوتیک ها در غذاهای پرفیبر یافت می شوند. آن ها در امتداد روده به روده بزرگ شما منتقل می شوند. در آنجا، میکروبیوتای روده شما را تغذیه کرده و به روده، سیستم ایمنی، تولید هورمون و سلامت کلی کمک می کنند.
پری بیوتیک ها را می توان در مکمل ها و در غذاهای زیر یافت:
- میوه ها
- سبزیجات
- حبوبات مانند نخود، عدس، لوبیا قرمز، لوبیا پخته و سویا
- آجیل و دانه هایی مانند بادام هندی و پسته
سینبیوتیک ها مخلوطی از پری بیوتیک ها و پروبیوتیک ها هستند که در مکمل ها و غذاها یافت می شوند. خوردن غذاهایی که حاوی پروبیوتیک و پری بیوتیک هستند، سلامت میکروبیوم روده و سلامت کلی شما را بهبود می بخشد.
نقش مصرف پروبیوتیک ها در جلوگیری از یبوست
یبوست یکی از مشکلات شایع گوارشی است که می تواند کیفیت زندگی هر فرد زن یا مرد، کودک یا بزرگسال را تحت تاثیر قرار دهد. تحقیقات نشان داده اند مصرف پروبیوتیک ها به دلیل اثرگذاری بر تعادل میکروبیوم روده، می تواند به بهبود حرکات روده و کاهش یبوست کمک کند. باکتری های مفید موجود در پروبیوتیک ها باعث نرم تر شدن مدفوع، افزایش دفعات اجابت مزاج و کاهش التهاب در روده می شوند.
برخی از فواید مصرف پروبیوتیک ها در مدیریت یبوست:
- تنظیم حرکت روده و کاهش تاخیر در تخلیه مدفوع
- نرم تر شدن بافت مدفوع و جلوگیری از خشکی آن
- کاهش نفخ و احساس سنگینی ناشی از یبوست
- حمایت از سلامت میکروبیوم روده و ایجاد تعادل بین باکتری های مفید و مضر
- کمک به بهبود یبوست مزمن، به ویژه در سالمندان و افراد کم تحرک
بیشتر بخوانید: روشهای درمان خانگی یبوست
چه زمانی ممکن است به مکمل پروبیوتیک نیاز داشته باشم؟
یک متخصص بهداشت ممکن است در برخی شرایط، مانند موارد زیر، مکمل های پروبیوتیک را توصیه کند:
- در صورت مصرف آنتی بیوتیک: دلیل این امر این است که آنتی بیوتیک ها باکتری های خوب و بد را از بین می برند که می توانند میکروبیوم روده شما را مختل کرده و باعث حالت تهوع و اسهال شوند. مکمل های پروبیوتیک می توانند به بازیابی میکروبیوم طبیعی روده شما کمک کنند. مصرف مکمل پروبیوتیک ۲ تا ۳ ساعت قبل یا بعد از مصرف آنتی بیوتیک (نه همزمان) مهم است.
- برای ورزشکاران هنگام تمرین، مسافرت یا مسابقه: مکمل های پروبیوتیک ممکن است به جلوگیری از ابتلا به عفونت های تنفسی یا مشکلات گوارشی کمک کنند.
میزان پروبیوتیک های طبیعی موجود در غذاها همیشه مشخص نیست و متفاوت است. این امر تشخیص اینکه آیا غذایی که می خورید به اندازه کافی از نوع مناسب پروبیوتیک برای تامین نیاز بدن برخوردار است یا خیر را دشوار می کند. با این حال، میزان و نوع پروبیوتیک ها در مکمل های غذایی تنظیم می شود.
همه پروبیوتیک ها یکسان نیستند. هر سویه فواید سلامتی متفاوتی دارد. مهم است که مکملی با سویه ای که به بهترین وجه از شما پشتیبانی می کند، پیدا کنید. اگر به دنبال یک فایده سلامتی خاص هستید، گاهی اوقات پزشک یا متخصص تغذیه ممکن است یک مکمل پروبیوتیک را توصیه کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت وجود موارد زیر باید به پزشک یا متخصص تغذیه مراجعه کنید:
- می خواهید مصرف پروبیوتیک ها را شروع کنید. آنها می توانند به شما توصیه کنند که کدام مکمل برای شما مناسب تر است و چگونه آن را مصرف کنید.
- شما پروبیوتیک مصرف کرده و عوارض جانبی نفخ، ناراحتی معده یا گاز زیاد دارید. این اتفاق به دلیل تغییر میکروبیوتای روده شما هنگام مصرف پروبیوتیک ها رخ می دهد. پزشک می تواند دوز شما را برای کمک به این علائم تنظیم کند. این عوارض جانبی در هفته اول مصرف پروبیوتیک ها شایع تر است.
