سوزش و خارش مجرای ادرار مردان و زنان + [علت و درمان خانگی]

احساس سوزش و خارش مجرای ادرار مردان و زنان یک عبارت گسترده است که نشان دهنده احساس ناراحتی در هنگام ادرار کردن است. این سوزش یا درد ممکن است در مثانه، مجرای ادرار یا پرنیوم ایجاد شود. مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را به خارج از بدن هدایت می کند. در مردان، ناحیه مابین کیسه بیضه ها و مقعد به نام پروینوم شناخته می شود، در زنان، پرونیوم ناحیه بین مهبل ( واژن ) و مقعد است. سوزش ادرار یک مشکل بسیار رایج بین زنان و مردان است که موجب احساس درد، سوزش و یا خارش می شود.

علت سوزش و خارش مجرا ادرار چیست؟

احساس درد و سوزش ادرار نشان دهنده عفونت مجاری ادراری (UTI) است. یک UTI می تواند یک عفونت باکتریایی باشد و یا به علت التهاب دستگاه ادراری ایجاد شود. دستگاه ادراری شامل مجرای ادراری، مثانه، حالب (لوله های انتقال دهنده ادرار از کلیه به مثانه) و کلیه ها است. التهاب در هر یک از این اندام ها می تواند باعث درد در هنگام ادرار شود.

با توجه به آمار منتشر شده زنان بیشتر از مردان در معرض عفونت مجرای ادراری قرار میگیرند. یکی از علت های این امر، کوتاه بودن مجرای ادرار در زنان در مقایسه با مردان است. در نتیجه باکتری ها برای انتقال به مثانه مسیر کوتاه تری را طی می کنند. زنان حامله یا یائسه نیز ریسک بالایی برای ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری دارند. سایر شرایط پزشکی مختلفی می تواند باعث سوزش ادرار در مردان و زنان شود. این شرایط عبارتند از :

زگیل تناسلی

یکی از سوالات پر تکرار این است که آیا زگیل تناسلی باعث سوزش ادرار میشود ؟ لازم به ذکر است زگیل های تناسلی زائده های ریزی هستند که در اطراف دستگاه تناسلی و داخلی مجرای ادرار ایجاد می شوند. در صورتی که این زائده ها در داخل مجرای ادراری خانم ها و آقایان به وجود بیایند می توانند موجب سوزش ادرار در مردان و زنان شوند.

حتما بخوانید: برداشتن زگیل تناسلی با لیزر و درمان سریع

فیستول

فیستول یک کانال چرکی بوده که میتواند دو عضو مجاور را به یکدیگر متصل کرده و عفونت های شدیدی ایجاد کند. عفونت فیستول و به خصوص فیستول واژن (کانال چرکی از واژن به مقعد) می تواند در زنان و مردان باعث ادرار اسیدی با سوزش بسیار شدید شود. تنها روش برای درمان سوزش ادرار در این موارد، درمان فیستول مقعدی با لیزر است.

همچنین بخوانید: عمل فیستول با لیزر چگونه است؟

پروستاتیت

التهاب غده پروستات در مردان یکی از علت هایی که موجب احساس سوزش، خارش و ناراحتی در هنگام ادرار کردن می شود.

عفونت منتقله از راه ارتباط جنسی (STI)

برخی از بیماری های مقاربتی یا همان STI می تواند باعث سوزش ادرار شوند. بیماری هایی مانند تبخال تناسلی، زگیل تناسلی ، ویروس اچ پی وی ، گنوره و کلامیدیا از جمله عفونت هایی است که همراه با سوزش و درد ادرار نمایان می شوند.

رفتار جنسی پرخطر

بعضی از رفتارهای جنسی فرد را در معرض خطر ابتلا به بیماریهای مقاربتی STI قرار می دهد، به طور مثال برقراری رابطه جنسی بدون کاندوم، یا رابطه جنسی با چندین شریک.

سيستيت یا التهاب مثانه

سیستیت یا التهاب مثانه یکی از علت های مهم در سوزش ادرار است. که به عنوان سندرم درد مثانه شناخته می شود. التهاب مثانه یا IC علائمی از جمله درد در قسمت مثانه و لگن ایجاد می کند.

التهاب مثانه یا مجرای ادرار (اورتریت) (مجرای ادرار لوله ای است که از دهانه پایین مثانه شروع شده و از بدن شما خارج می شود). التهاب معمولاً در اثر عفونت ایجاد می شود.

پرتو درمانی

پرتو درمانی روش است که برای از بین بردن برخی از زائده ها در بدن از آن استفاده می شود که می تواند در موارد کم عوارضی به همراه داشته و باعث ایجاد درد مثانه و ادرار شود. این وضعیت به عنوان سیستیت رادیویی شناخته می شود.

عفونت مثانه

درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن یکی از علائم رایج عفونت مثانه است.همچنین تکرر ادرار با وجود خالی بودن مثانه، احساس نیاز به ادرار کردن و ادرار خونی از علائم دیگر این عارضه هستند.

سنگ کلیه

سنگ کلیه یکی از دلیل های رایج سوزش ادرار است که منجر به مشکلات ادراری نیز می شود. سنگ کلیه توده ای از مواد سخت است که در کلیه ها تجمع کرده است.

گاهی اوقات ادرار دردناک به علت عفونت نیست. بلکه استفاده از برخی محصولات در مناطق حساس تناسلی مثل استفاده از صابون ها، لوسیون ها و حمام های حباب می توانند بافت های واژن را تحریک کنند. همچنین رنگ به کار رفته در مواد شوینده و سایر محصولات آرایشی نیز می تواند موجب تحریک و ادرار دردناک شود.

درمان ادرار دردناک

پزشکان معمولاً از دارو برای درمان سوزش ادرار و درد آن استفاده می کنند. آنتی بیوتیک ها می توانند UTI ها، پروستاتیت باکتریایی و برخی از عفونت های منتقله از راه جنسی را درمان کنند. داروهای مورد استفاده برای درمان IC (التهاب مثانه)، عبارتند از داروهای ضد افسردگی، پنتوزان پلی سولفات سدیم (ایلیرن) و استامینوفن کدئین. این درد معمولاً با مصرف داروها به سرعت بهبود می یابد. البته درد مرتبط با سندرم درد مثانه به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارد.

درمان سوزش و خارش مجرای ادرار با دارو

آنتی بیوتیک ها درمان اصلی اورتریت به تنهایی یا ترکیبی هستند. برخی از آنتی بیوتیک های مورد استفاده برای درمان اورتریت عبارتند از:

• آزیترومایسین
• داکسی سایکلین
• افلوکساسین
• لووفلوکساسین
• سفتریاکسون
• سفیکسیم

از آنجا که اغلب علت سوزش مرتبط با عفونت در این ناحیه تناسلی است، پزشک درمان آنتی‌ بیوتیکی را شروع می کند. او همچنین ممکن است به شما پیشنهاد دهد که از مسکن استفاده کنید.

اگر به دلیل اصطکاک یا استفاده از مواد شیمیایی تحریک‌کننده مانند صابون یا اسپرم‌کش به اورتریت مبتلا شده‌اید، ارائه‌دهنده‌تان به شما پیشنهاد می‌کند که پوشیدن لباس‌های تنگ را کنار بگذارید، استفاده از محرک را متوقف کنید و زمانی را که صرف انجام فعالیت‌هایی که باعث اصطکاک می‌شود، کاهش دهید.

روش های تشخیص علت سوزش مجرای ادراری مردان و زنان

دکتر متخصص اورولوژیست ؛ از شما درباره سابقه ابتلا به هر گونه بیماری یا سوابق فعالیت های جنسی که داشتید، سوالاتی می پرسد. او همچنین طی یک معاینه فیزیکی بررسی میکند آیا عوارض دیگری از جمله قرمزی یا تغییر رنگ، تورم و درد وجود دارند یا خیر.

برای بررسی علت دقیق تر عارضه متخصص یکی از آزمایش های زیر را تجویز میکند:

• تست های آزمایشگاهی ترشح
• آزمایشات خون
• آزمایشات ادرار

این آزمایشات ممکن است به پزشک شما در تشخیص اورتریت و نوع عفونت ایجاد کننده آن کمک کند.

جلوگیری از ادرار دردناک

ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی می تواند به کاهش علائم درد و سوزش ادرار شما کمک بسیاری نماید. برخی از این راه حل ها عبارتند از :

• استفاده از مواد شوینده با رایحه خنک برای کاهش سوزش
• استفاده از کاندوم در طول فعالیت جنسی برای جلوگیری از بیماری های مقاربتی STI
• تغییر در رژیم غذایی و حذف مواد غذایی و نوشیدنی های تحریک کننده مثانه . حذف عوامل تحریک کننده شامل الکل، کافئین، غذاهای تند، میوه های مرکبات و آبمیوه ها، محصولات گوشتی و شیرینی های مصنوعی به درمان و پیشگیری از این مشکل کمک می کند.
• حذف اسید : حذف خوراکی های اسیدی به جلوگیری از اسیدی شدن ترشحات مثانه کمک می نماید.