بیماری پولیپ روده شامل رشد زائده ای هایی به اسم پولیپ بوده که رشد بافت غیرطبیعی در پوشش دستگاه گوارش به حساب می آید. محل تشکیل پولیپ های گوارشی، معمولاً روده بزرگ و راست روده است. در حالی که اکثر پولیپ ها خوش خیم هستند، برخی از آنها می توانند سرطانی شوند (پولیپ های آدنوماتوز) که در صورت عدم برداشتن، عامل اصلی ایجاد سرطان کولورکتال هستند.
از ادامه دنبال میکنیم که از کجا میتوان فهمید یک شخص به پولیپ روده مبتلاست یا خیر، چه علائمی دارد و روشهای درمان پولیپ روده از دارو تا عمل جراحی چگونه انجام میشود.
پولیپ روده چیست؟
پولیپ روده (colon polyps) توده ای کوچک از سلول ها است که روی پوشش داخلی روده بزرگ شکل می گیرد. بیشتر پولیپ های روده بی ضرر هستند، اما برخی از آن ها می توانند به مرور زمان به سرطان کولورکتال تبدیل شوند. سرطان روده بزرگ در مراحل پیشرفته می تواند تهدید خطرناکی برای زندگی باشد.
همه افراد ممکن است پولیپ روده داشته باشند و احتمال آن با افزایش سن بیشتر می شود. عوامل دیگری که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند شامل اضافه وزن، مصرف سیگار، سابقه شخصی پولیپ روده و سابقه خانوادگی پولیپ های پیشرفته یا سرطان کولورکتال است.
اغلب پولیپ های روده هیچ علامتی ایجاد نمی کنند، به همین دلیل انجام غربالگری منظم روده اهمیت زیادی دارد. تشخیص زودهنگام پولیپ ها معمولاً امکان حذف ایمن و کامل آن ها را فراهم می کند و بهترین راه پیشگیری از سرطان روده بزرگ انجام منظم تست های غربالگری است.
بیشتر بخوانید:علائم سرطان روده (کولون)
اندازه پولیپ روده
پولیپ های روده (کولون) از نظر اندازه به طور قابل توجهی متفاوت هستند، از چند میلی متر تا چند سانتی متر، با دسته بندی هایی بر اساس اندازه آنها، مانند کوچک (<5 میلی متر)، کوچک (6-9 میلی متر) و بزرگ (≥ 1 سانتی متر) و پولیپ های > 2 سانتی متر (20 میلی متر) ممکن است نیاز به تکنیک های پیچیده ای برای برداشتن داشته باشند.
علائم پولیپ روده خطرناک و طبیعی
بیشتر افراد مبتلا به پولیپ روده هیچ علامتی ندارند و اغلب این پولیپ ها طی غربالگری سرطان کولورکتال تشخیص داده می شوند. با این حال، برخی نشانه ها نیازمند بررسی پزشکی فوری هستند تا از مشکلات جدی تر مانند سرطان روده بزرگ جلوگیری شود.
علائم مهم پولیپ روده که باید جدی گرفته شوند:
- تغییر در عملکرد روده: اگر یبوست یا اسهال بیش از یک هفته ادامه داشته باشد، ممکن است نشان دهنده وجود پولیپ بزرگ روده یا سایر مشکلات گوارشی باشد. تغییرات طولانی در عادات روده ای نباید نادیده گرفته شود.
- تغییر رنگ مدفوع: خون در مدفوع می تواند به شکل خطوط قرمز یا تیره شدن مدفوع ظاهر شود. برخی داروها، مکمل ها و مواد غذایی نیز ممکن است رنگ مدفوع را تغییر دهند، اما مشاهده خون همیشه نیازمند بررسی است.
- کم خونی ناشی از فقر آهن: خونریزی آهسته و مزمن از پولیپ ها ممکن است بدون مشاهده خون در مدفوع رخ دهد و باعث کم خونی فقر آهن شود که با خستگی و تنگی نفس همراه است.
- درد شکم و گرفتگی: پولیپ بزرگ یا توده سرطانی می تواند بخش هایی از روده را مسدود کرده و باعث دل درد و گرفتگی روده شود.
- خونریزی مقعدی: مشاهده خون هنگام دفع مدفوع می تواند از علائم پولیپ یا سرطان روده باشد، اما گاهی به دلیل هموروئید یا پارگی های جزئی مقعد نیز رخ می دهد.
تشخیص به موقع پولیپ روده و پیگیری علائم غیرطبیعی می تواند از پیشرفت بیماری و مشکلات جدی جلوگیری کند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، حتماً به یک متخصص گوارش مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: تنسموس چیست؟
آیا پولیپ روده همان سرطان است؟
خیر، پولیپ های روده همان سرطان نیستند. اگرچه برخی از پولیپ ها پیش سرطانی هستند و می توانند به مرور زمان به سرطان تبدیل شوند. اکثر پولیپ ها بی ضرر و خوش خیم هستند. اما انواع خاصی مانند پولیپ های آدنوماتوز، پتانسیل بدخیم شدن و ایجاد سرطان روده بزرگ را دارند. به همین دلیل، پولیپ ها اغلب در طول کولونوسکوپی برداشته می شوند تا از سرطانی شدن آنها جلوگیری شود.
درمان پولیپ روده
پولیپ های روده معمولاً هنگام کولونوسکوپی برداشته می شوند. یک حلقه سیمی که بخشی از کولونوسکوپ است، پولیپ را قطع (به دام انداخته) یا می سوزاند. این عمل پولیپکتومی نامیده می شود و بدون درد است.
بیشتر بخوانید: مراحل کلونوسکوپی
جدیدترین درمان پولیپ روده
رایج ترین و جدیدترین درمان برای اکثر پولیپ های روده، برداشتن با روش آندوسکوپی (پولیپکتومی) در طول کولونوسکوپی است. که شامل استفاده از یک حلقه سیمی برای به دام انداختن یا سوزاندن پولیپ ها می شود. برای پولیپ هایی که برای برداشتن با کولونوسکوپی خیلی بزرگ هستند یا علائم سرطان را نشان می دهند، ممکن است درمان های تهاجمی تری مانند جراحی کم تهاجمی (جراحی لاپاروسکوپی) یا در موارد نادر، کولکتومی کامل لازم باشد.
عمل جراحی
برداشتن پولیپ روده یا پولیپکتومی معمولاً با استفاده از کولونوسکوپی انجام می شود. در این روش، یک لوله باریک و قابل انعطاف مجهز به دوربین و ابزارهای جراحی وارد روده بزرگ میشود تا پولیپ‌ها شناسایی و با ابزارهایی مانند فورسپس یا سیم گرم (snare) برداشته شوند.
برای پولیپ های بسیار بزرگ یا پیچیده، روش های پیشرفته ای مانند برش زیر مخاطی آندوسکوپی (ESD) یا برداشت مخاطی آندوسکوپی (EMR) استفاده می شود. که شامل تزریق مایع زیر پولیپ برای جدا کردن آن از بافت های عمقی است. در موارد نادر و پیچیده، به ویژه اگر احتمال سرطان وجود داشته باشد، ممکن است جراحی لاپاراسکوپی یا باز روده برای برداشتن بخشی از روده لازم باشد.
مراحلی که قبل از انجام پولیپکتومی لازم اند:
- آماده سازی: روده روز قبل با رژیم مایع خاص و ملین ها پاک می شود.
- بی حسی و آرام بخشی: داروی آرام بخش برای کاهش اضطراب و راحتی بیمار داده می شود.
مراحل انجام عمل:
- پزشک کولونوسکوپ را از طریق مقعد وارد روده کرده و آن را در طول روده هدایت می کند.
- تشخیص پولیپ ها و برداشتن آنها: پولیپ های کوچک با فورسپس و پولیپ های بزرگ تر با سیم گرم برداشته و هم زمان ریشه آن ها سوزانده شده تا از خونریزی جلوگیری شود.
- در برخی موارد، مایع زیر پولیپ تزریق می شود تا از بافت های عمقی جدا شده و برداشتن آسان تر گردد.
- مدت زمان: معمولاً کل روند کمتر از یک ساعت طول می کشد.
انواع پولیپ روده
پولیپ های روده می توانند انواع مختلفی داشته باشند و شناخت آن ها به پیشگیری و درمان به موقع کمک می کند:
- پولیپ های آدنوماتوز (Adenomatous polyps): این نوع پولیپ ها شایع ترین نوع و پیش ساز سرطان روده بزرگ هستند. معمولاً بدون علامت بوده و با کولونوسکوپی قابل تشخیص و برداشتن هستند.
- پولیپ‌های هیپرپلاستیک (Hyperplastic polyps): اغلب بی ضرر و کوچک هستند و معمولاً نیاز به درمان فوری ندارند، اما در برخی موارد ممکن است نیاز به پایش منظم داشته باشند.
- پولیپ های التهابی (Inflammatory polyps): بیشتر در افراد مبتلا به بیماری های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو یا کرون دیده می شوند و معمولاً علامتی ایجاد نمی کنند.
- پولیپ های پولیپوئید سروز (Sessile serrated polyps): این پولیپ ها شبیه پولیپ های آدنوماتوز هستند اما شکل پهن و کوتاه دارند و می توانند به سرطان روده تبدیل شوند، بنابراین برداشتن آن ها اهمیت دارد.
- پولیپ های سنتی توبولار و ویلوس (Tubular and Villous polyps)
توبولار: بیشتر شایع و ریسک سرطان کمتری دارند.
ویلوس: بزرگ تر و احتمال تبدیل به سرطان در آن ها بیشتر است.
منابع خبر:
خیلی مقالات خوب و مفیدی مینویسید من به این بیماری مبتلا بودم و با خوندن این مطلب دارم راحت مدیریتش میکنم