سندروم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری شایع است که با ناراحتی شکمی همراه با تغییر حرکات روده مشخص می شود و در حال حاضر بر اساس معیارهای جدید Rome IV تشخیص داده می شود.
تحقیقات پزشکی نشان داده اند که بسیاری از علائم این سندروم مربوط به حساسیت بیش از حد اعصاب موجود در دیواره دستگاه گوارش است. این اعصاب از اعصاب نخاع و مغز شما متمایز هستند. برای برخی افراد، سندروم روده تحریک پذیر ممکن است از نحوه ارتباط اعصاب روده با مغز یا نحوه پردازش مغز این اطلاعات ناشی شود.
در ادامه از سایت کلینیک اچ پی وی به بررسی کامل تر این بیماری، علائم، علت و روشهای درمان آن می پردازیم.
سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
سندرم روده تحریک پذیر به انگلیسی Irritable Bowel Syndrome (IBS) است. این عارضه نوعی بیماری گوارشی است که در آن علائم غیرطبیعی مربوط به دستگاه گوارش را تجربه می کنید. علائم بیماری گاهی اوقات با برخی غذاها، عادات سبک زندگی و سطح استرس یا خلق و خوی متغیر هستند. به طور میانگین میتوان گفت که سندروم روده تحریک پذیر،از هر 10 نفر 3 نفر را مبتلا می کند. همچنین زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا هستند.
برای سندروم روده تحریک پذیر، روش های تشخیص پزشکی مانند آزمایش خون، آندوسکوپی و آزمایش های تصویربرداری هیچ گونه ناهنجاری را نشان نمی دهد. IBS یک بیماری متفاوت از بیماری التهابی روده (IBD، از جمله بیماری کرون و کولیت اولسراتیو) است.
علائم بیماری سندروم روده تحریک پذیر می تواند تاثیر زیادی بر اینکه چگونه روزهای خود را سپری میکنید، داشته باشد.
علائم سندروم روده تحریک پذیر
علائم اصلی سندروم روده تحریک پذیر درد یا ناراحتی شکمی است. که با تغییر در عادات روده شما همراه است. بیماران مبتلا به IBS ممکن است ناراحتی شکمی را به روش های مختلفی مانند درد شدید، گرفتگی، نفخ، اتساع، پری یا حتی سوزش توصیف کنند. درد ممکن است با خوردن غذاهای خاص، بعد از غذا، استرس عاطفی، یبوست یا اسهال ایجاد شود.
علائم دیگر عبارتند از:
- مخاط و خون در مدفوع
- فوریت.
- احساس تخلیه ناقص.
افراد مبتلا به IBS ممکن است علائم غیر مرتبط با روده را نیز تجربه کنند، از جمله:
- سردردهای میگرنی
- اختلالات خواب
- اضطراب یا افسردگی
- فیبرومیالژیا
- درد مزمن لگن
برخی از افراد مبتلا به این بیماری گوارشی می توانند علائم خود را به خوبی تحمل کنند و به روال معمول زندگی ادامه دهند. در برخی دیگر که علائم شدیدتر بوده، در انجام ساده ترین فعالیت های روزمره از جمله سرکار رفتن هم اختلال ایجاد میشود.
اغلب، استرس با شروع علایم همراه است. سپس با از بین رفتن استرس، علائم بهبود می یابند. سایر بیماران ممکن است دوره های تصادفی IBS را تجربه کنند که هیچ محرک آشکاری ندارند. برخی دیگر ممکن است دوره های طولانی علائم و به دنبال آن دوره‌های طولانی بدون علامت داشته باشند.
علت سندرم روده تحریک پذیر چیست؟
هنوز به طور قطعی علت دقیق بیماری سندروم روده تحریک پذیر مشخص نیست. اما برخی از محرک های رایج IBS شامل رژیم غذایی، استرس، عفونت و داروها هستند.
ممکن است متوجه شوید که برخی غذاها علائم شما را بدتر می کنند. اما این «غذاهای محرک» در افراد مختلف، متفاوت است.
علائم IBS شما ممکن است پس از عفونتی مانند گاستروانتریت شروع شده باشد. سایر محرک ها عبارتند از دوره افزایش استرس یا مصرف دارو. برخی از آنتی بیوتیک ها، آنتی اسیدها و داروهای ضد درد می توانند بر علائم شما تاثیر بگذارند.
به پزشک یا یک داروساز مراجعه کنید تا بررسی کنید که آیا اینها ممکن است علائم شما را تحریک کرده باشند یا خیر، و اینکه چه درمانی برای شرایط شما مناسب تر است.
روش های تشخیص بیماری IBS
متخصص گوارش معمولا سندروم روده تحریک پذیر را بر اساس وجود علائم خاص و سابقه بالینی بیمار تشخیص می دهد. گروه های تحقیقاتی بین المللی در این زمینه به تعریف علائم قابل تشخیص IBS کمک کرده اند. در حال حاضر هیچ آزمایش آزمایشگاهی یا آزمایش تصویربرداری برای تشخیص سندروم روده تحریک پذیر وجود ندارد. یک متخصص گوارش آموزش دیده و با تجربه می تواند علائم اولیه IBS را از سایر علائمی که ممکن است باعث ارزیابی برای حذف سایر بیماری ها شود، تشخیص دهد.
ncbi.nlm.nih.gov نقل میکند:
women with IBS are more likely to report problems with constipation while men more commonly report diarrhea.
زنان مبتلا به IBS بیشتر احتمال دارد مشکلات مربوط به یبوست را تجربه کنند. در حالی که مردان بیشتر با اسهال مواجه میشوند.
معاینه فیزیکی و آزمایش خون
تشخیص IBS با یک معاینه فیزیکی جامع شروع می شود که طی آن علائم و سابقه پزشکی خود را برای دکتر توضیح می دهید. پزشک شما ممکن است بیماری سندروم روده تحریک پذیر را بر اساس علائم و سابقه شما تشخیص دهد. اما همچنین به دنبال علائم قرمزی است که نشان دهنده نیاز به تشخیص متفاوت است. پرچم های قرمز عبارتند از:
- شروع علائم در فردی که بیش از 50 سال سن دارد.
- کاهش وزن بی دلیل
- کم خونی (آهن کم).
- شواهد خونریزی گوارشی.
- درد یا علائم دیگری که شما را در نیمه شب بیدار می کند.
اگر هر کدام از علائم بالا را دارید، توصیه می کنیم فورا به پزشک مراجعه کنید.
روش های درمان
احتمال بالای موفقیت در درمان بیماری سندروم روده تحریک پذیر به اطلاع کامل از علائم بیماری و نحوه درمان آن بستگی دارد. خوشبختانه، رویکردهای غذایی، دارویی و رفتاری وجود دارند که امروزه برای کنترل علائم کاملا اثربخش هستند.
بسیاری از بیماران در مورد علائم خود و آنچه در آینده برای آنها اتفاق می افتد نگران هستند. IBS آزاردهنده و ناراحت کننده است، اما این وضعیت به خودی خود خطر مشکلات سلامتی در آینده را بالا نمی برد.
درمان IBS و علائم مرتبط با آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییرات رژیم غذایی
- داروها
- روان درمانی
- درمان های جایگزین
درمان سندروم روده تحریک پذیر با دارو
چندین دارو وجود دارد که می توان برای درمان IBS استفاده کرد.
- شل کننده های ماهیچه: اینها برای تسکین یا جلوگیری از گرفتگی روده بهترین انتخاب هستند.
- داروهای ضد اسهال: داروها برای مبتلایان به اسهال، عمل دفع را کند کرده و دفعات اجابت مزاج را کاهش می دهند و در عین حال قوام مدفوع را بهبود می بخشند.
- ملین ها: برای بیمارانی که یبوست به عنوان علامت غالب دارند.
- آنتی بیوتیک ها: موثر برای تغییر ترکیب فلور روده که ممکن است باعث تخمیر کربوهیدرات های ضعیف هضم شده باشد.
- داروهای ضد افسردگی با دوز کم: اگر درد و اسهال علائم اصلی شما هستند، ممکن است با این داروها که بر روی سیستم عصبی روده اثر می‌گذارند تسکین پیدا کنید تا واکنش کمتری نسبت به غذاهایی که می خورید یا استرس عاطفی داشته باشید.
خطرات سندروم روده تحریک پذیر
خطرات این بیماری نسبت به وضعیت روحی و جسمانی هر بیمار متفاوت است. این عوارض در افرادی که شرایط زیر را دارند، توضیح داده شده اند:
- سن: اکثر افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر کمتر از 50 سال سن دارند.
- جنسیت: زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض شیوع بیماری قرار دارند.
- سابقه خانوادگی: خطر ابتلا به IBS در افرادی که یکی از خویشاوندان خونی آنها مبتلا به این بیماری بوده، دو برابر بیشتر است.
- مشکلات سلامت روان: سندروم روده تحریک پذیر در افراد مبتلا به اضطراب، افسردگی و اختلال علائم جسمی بیشتر دیده می شود.
عوامل افزایش خطر بیماری
علاوه بر عوامل خطر فوق، برخی عادات سبک زندگی نیز ممکن است خطر ابتلا به IBS را افزایش دهند، مانند:
- سیگار کشیدن
- مصرف بیش از حد الکل
- ورزش نکردن
- استرس مزمن
- عادات غذایی نامنظم
پیشگیری از ابتلا به IBS
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری مزمن است که باعث علائم گوارشی مانند:
- یبوست
- اسهال
- درد معده
- گرفتگی
- نفخ
- گاز
هر فرد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر علائم متفاوتی دارد. در برخی به شکل یبوست نمایان میشود، در حالی که برخی دیگر اسهال دارند. مواقعی وجود دارد که علائم به دلیل آنها تشدید می شوند. گاهی اوقات هم ممکن است فکر کنید که علائم شما بهبود یافته یا حتی به طور کامل ناپدید شده است.
حدود 10 تا 12 درصد از بزرگسالان دارای علائم IBS1 هستند، اگرچه این بیماری در همه افرادی که ناراحتی های گوارشی را تجربه می کنند به طور رسمی تشخیص داده نمی شود.
مهم نیست که چه نوع علائمی دارید یا هر چند وقت یکبار رخ می دهد، این نکات ممکن است به شما در مدیریت بهتر علائم IBS کمک کند:
اجتناب از غذاهای مضر
غذاهایی که ممکن است یبوست IBS را بدتر کنند:
- غذاهای فرآوری شده، مانند پفک یا چیپس
- غلات تصفیه شده (به آرد سفید فکر کنید) در نان و غلات
- لبنیات به خصوص پنیر
- رژیم های پر پروتئین
- نوشابه های گازدار
- کافئین
- الکل
غذاهایی که ممکن است اسهال IBS را بدتر کنند:
- فیبر نامحلول بیش از حد، مانند پوست میوه ها و سبزیجات
- غذاهای سرخ شده
- غذاهای لبنی، به خصوص اگر به لاکتوز حساسیت دارید
- اگر به گلوتن حساس هستید، غذاهای حاوی گندم
- شکلات
- وعده های غذایی بزرگ
- نوشابه های گازدار
- کافئین
- الکل
محدود کردن غذاهای فرآوری شده
غذاهای فرآوری شده اغلب حاوی مواد تحریک کننده روده هستند که باعث تشدید IBS می شوند. همچنین به جای 3 وعده غذایی بزرگ، چندین وعده غذایی کوچک در طول روز بخورید.
آهسته غذا بخورید و به دستگاه گوارش فرصت تجزیه و تحلیل بدهید. اگر خیلی سریع غذا می خورید، ممکن است پرخوری کنید یا هوای زیادی را ببلعید. این عارضه می تواند باعث ایجاد احساس نفخ یا گاز در شکم شما شود.
افزایش فیبر محلول در رژیم غذایی
افزایش فیبر محلول به رژیم غذایی روزانه به کاهش یبوست بدون نفخ یا اسهال کمک می کند. چای زنجبیل، نعناع فلفلی یا بابونه را امتحان کنید. نوشیدن اینها ممکن است انواع مشکلات گوارشی را بهبود بخشد.
مدیریت استرس و اضطراب
کارهای زیادی وجود دارد که می توانید برای از بین بردن استرس و اضطراب انجام دهید. سعی کنید هر روز ورزش کنید. وقت خود را با خانواده یا دوستان بگذرانید. یک حمام آرامش بخش بگیرید یا یوگا تمرین کنید. برخی عادت دارند در این مواقع سیگار کشیده یا از دخانیات استفاده میکنند. باید بدانید که این کار فقط شرایط را بدتر میکند. خصوصا اگر در معرض ابتلا به بیماری سندروم روده تحریک پذیر قرار دارید، باید کشیدن سیگار را به کل فراموش کنید.
منابع:
سلام دکتر من چندتا دانه داخل مقعدم هس و یک پوست بیرون خونریزی دارم طوری که منو سست میکنه ایا عمل کارساز هست برام؟
دکترمم خیلی خوب دکتری بودبهمم گفته دیگه چیزهای سنگین بلندنکنم کلاچیزیای نفاخ نخورم هفت ساعت زیرعمل بودم عضلات لگنمم افتادگی داشت مثانه عضلات لگنیمم شل بود.همه راانجام دادبعدعملم خوب بودتوصیهای دکترمم گوش میدم راه زیادمیرم آب زیادمیخورم سبزیجات وصیفیجاتی که نفاخ نیست رومیخورم تنقلات کم میخوردم بعدعمل اصلانمیخورم خیلی خوب بوده تا الان واسم شما هم اگر رعایت کنین مثل من خوب میشین
سلام. من جراحی کردم. ولی الان بی اختیاری مدفوع گرفتم بعد حدود یک ساله. باید چه کار کنم؟
باید برید فیزیوتراپی