مخاط اضافی، زخم معده، رژیم غذایی پرچرب و بیماری های پانکراس می توانند علت اصلی چسبندگی مدفوع باشند. قوام مدفوع بسته به غذاهایی که هر فرد میخورد، شرایط سلامتی و سایر عوامل متفاوت است. مدفوع چسبناک ممکن است نشانه ای از نیاز به کاهش چربی بوده یا می تواند نشان دهنده یک بیماری باشد که نیاز به درمان دارد.
در ادامه از این مقاله کلینیک اچ پی وی؛ اختلالات گوارشی، علل مدفوع چسبنده و درمان های آنها را توضیح می دهد.
چسبندگی مدفوع به چه معناست؟
مدفوع چسبناک دارای قوام سفت یا چسبنده ای است که باعث میشود پاک کردن آن بسیار دشوار باشد. مدفوع همچنین ممکن است حتی پس از سیفون کشیدن مکرر به دیواره کاسه توالت بچسبد. ممکن است از برخی از متخصصان بشنوید که مدفوع چسبنده ای که هر از گاهی دفع میشود، معمولاً چیزی برای نگرانی نیست.
علت چسبندگی مدفوع
به طور طبیعی، طبق رژیم غذایی روزانه هر فرد؛ شکل، رنگ و بوی مدفوع می تواند روز به روز تغییر کند. بسیاری از علل می توانند مدفوع را چسبنده تر از حد معمول کنند. در ادامه کلینیک اچ پی وی آنها را مورد بررسی قرار می دهد:
1. مخاط اضافی
مدفوع به طور طبیعی مقادیر کمی مخاط دارد. این ماده لزج مانند، پوشش روده و مدفوع را روان می کند و دفع آن را آسان تر می کند. یبوست، بواسیر و التهاب می توانند باعث شوند روده های شخص مخاط بیشتری نسبت به حالت معمول تولید کنند. ممکن است متوجه رشته های ژله ای مانند مخاط در مدفوع شوید که به دستمال توالت یا کاسه توالت می چسبند.
مدفوع چسبنده با مخاط قابل مشاهده در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر یا IBS بسیار رایج است.
سایر شرایطی که باعث ایجاد مخاط اضافی می شوند عبارتند از:
- عفونت کلستریدیوم دیفیسیل (C. diff) و سایر عفونت های دستگاه گوارش
- یبوست
- توده بواسیر یا هموروئید
- فیبروز کیستیک
- بیماری التهابی روده
- عدم تحمل لاکتوز و سایر عدم تحمل های غذایی
2. زخم ها
مدفوع چسبناکی که سیاه و قیری (ملنا) است، ممکن است نشانه ای از خونریزی دستگاه گوارش (GI) باشد که اغلب به دلیل زخم معده ایجاد می شود.
خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی می تواند منجر به مدفوع با رنگ و قوام قیر مانند و همچنین بوی قوی تر شود.
مدفوع تیره که از نظر قوام طبیعی است (چسبناک نیست) می تواند بدون هیچ ضرری در اثر مصرف داروهایی مانند آهن یا پپتو بیسمول ایجاد شود. که پس از اتمام مصرف دوره دارو، رنگ مدفوع شخص به حالت عادی خود برمیگردد.
پزشکان گاهی اوقات آزمایش خون مخفی در مدفوع را برای بررسی خون در مدفوع انجام می دهند. این روش تشخیصی از نوع آندوسکوپی فوقانی به نام ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی (EGD) بوده که به دنبال منابع خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی می گردد.
به این نکته توجه کنید که فوراً به پزشک خود در مورد مدفوع تیره و قیری اطلاع دهید.
۳. مشکلات پانکراس
نارسایی لوزالمعده برون ریز (EPI) باعث مدفوع چرب با روغن اضافی می شود که می تواند به کاسه توالت بچسبد.
متخصصان کلینیک اچ پی وی در این باره می گویند افراد مبتلا به نارسایی لوزالمعده آنزیم های گوارشی کافی برای تجزیه چربی ها و سایر مواد مغذی ضروری از غذاها تولید نمی کنند. «استئاتوره» اصطلاح پزشکی برای مدفوع چرب است. لازم است بدانید، مدفوع چسبناک اغلب زرد است و ممکن است به کاسه توالت بچسبد و لکه زرد رنگی به جا بگذارد.
پانکراتیت مزمن شایع ترین علت EPI در بزرگسالان است. فیبروز کیستیک بیشتر احتمال دارد باعث EPI در کودکان شود. سایر شرایطی که خطر نارسایی لوزالمعده برون ریز و مدفوع چسبنده را افزایش می دهند عبارتند از:
- بیماری سلیاک
- دیابت
- بیماری التهابی روده (IBD) یا کرون
- سرطان پانکراس
۴. غذاهای چرب
مصرف بیش از حد غذاهای پر از چربی می تواند مدفوع شما را چرب تر کند زیرا چربی اضافی از طریق مدفوع از بدن خارج می شود. این روغن می تواند به کاسه توالت چسبیده و یک لایه روغنی ایجاد کند که روی سطح آب شناور می شود.
مدفوع چرب معمولاً کم رنگ، شل و شناور است.
چه غذاهایی باعث چسبناک شدن مدفوع می شوند؟
مدفوع چسبنده یا چرب می تواند ناشی از عوامل غذایی متعددی باشد، به ویژه رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر. غذاهایی مانند تکه های چرب گوشت، لبنیات پرچرب و غذاهای سرخ شده می توانند سیستم گوارش را تحت فشار قرار دهند و منجر به هضم ناقص چربی و چسبندگی شوند. یک رژیم غذایی کم فیبر همچنین فاقد حجم مورد نیاز برای مدفوع سالم و جامد است و به طور بالقوه آنها را چسبنده تر می کند.
غذاهای پرچرب:
- گوشت: تکه های چرب گوشت، بیکن و سوسیس از عوامل شایع هستند.
- لبنیات: شیر پرچرب، پنیر و سایر محصولات لبنی می توانند به باعث چسبندگی مدفوع شوند.
- روغن ها و غذاهای سرخ شده: پردازش این مواد برای سیستم گوارش می‌تواند دشوار باشد و منجر به مدفوع چسبنده تر شود.
- غذاهای فرآوری شده: بسیاری از غذاهای فرآوری شده چربی بالایی دارند و همچنین می توانند باعث چسبندگی شوند.
غذاهای کم فیبر:
- غلات تصفیه شده: نان سفید، ماکارونی و برنج فاقد فیبر موجود در غلات کامل هستند.
- تنقلات فرآوری شده: بسیاری از تنقلات بسته بندی شده فیبر کمی دارند.
- گلوتن: افراد مبتلا به بیماری سلیاک در صورت مصرف گلوتن ممکن است مدفوع چسبنده ای داشته باشند.
- لاکتوز: افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز نیز ممکن است پس از مصرف لبنیات مدفوع چسبنده تری داشته باشند.
- داروهای خاص: برخی داروها می توانند باعث یبوست و مدفوع چسبنده شوند.
درمان های چسبندگی مدفوع
مدفوع چسبنده ای که پس از چند روز از بین می روند، به ندرت جای نگرانی دارند. برای کمک به کاهش چسبندگی مدفوع، می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- آب زیادی بنوشید تا روده ها و مدفوع شما روان شوند.
- غذاهای پر فیبر بیشتری بخورید.
- مصرف غذاهای پرچرب و لبنیات را کاهش دهید.
داروهای تجویز شده را مصرف کنید و رژیم های غذایی را برای شرایطی که باعث چسبندگی مدفوع می شوند، دنبال کنید.
زمان مراجعه به پزشک برای چسبندگی مدفوع
اگر مدفوع چسبنده بیش از یک هفته ادامه داشت یا علائم نگران کننده دیگری داشتید، با پزشک تماس بگیرید.
به گفته برخی از متخصصان مدفوع سیاه و قیری، درد شدید شکم و کاهش وزن ناخواسته نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارند. پزشک می تواند آزمایش تشخیصی مناسب را برای مشخص کردن علت توصیه کند تا بتوانید درمان مناسب را دریافت کنید.
