اسپاسم مقعدی یا پروکتالژیا فوگاکس به شروع ناگهانی درد شدید در ناحیه رکتوم اشاره دارد که می تواند از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. ممکن است این درد ناگهانی را برای یک لحظه در قسمت کل لگن خود حس کنید. همچنین این عارضه می تواند بدون هشدار بوده و به دلیل اسپاسم عضلانی در کانال مقعد رخ دهد.
Proctalgia fugax یک عارضه خوش خیم و غیر جدی است که در معاینه راست روده یا مقعد به شکل هیچ گونه ناهنجاری ظاهر نمی شود. گرفتگی مقعد هیچ تاثیری بر نحوه عملکرد معده یا روده نمی گذارد.
در بسیاری از موارد، این عارضه با خوددرمانی برطرف شده و دلیلی برای نگرانی نیست. با این حال، اگر درد در عرض چند روز از بین نرفت یا با سایر علائم گوارشی همراه بود، توصیه می شود با پزشک تماس بگیرید.
دلایل گرفتگی و اسپاسم مقعدی
علت دقیق پروکتالژیا فوگاکس مشخص نیست، اما تیر کشیدن در ناحیه اغلب ناشی از درد سفت شدن ناگهانی عضلات کانال مقعد و کف لگن است.
به این سفت شدن عضلات اسپاسم می گویند. اسپاسم اغلب در عضلات صاف کانال مقعد و اسفنکتر مقعد رخ می دهد.
اگرچه اسپاسم مقعدی می تواند بدون علائم قبلی هم اتفاق بیفتد. اما این عارضه محرک های زیادی دارد. این محرک ها می توانند شامل موارد زیر باشند:
- استرس و تنش عصبی
- رابطه مقعدی و واژینال
- یبوست
- سندروم دفع مدفوع سفت
- اسهال
- پیش از قاعدگی و در طول دوره
- سابقه انجام هرگونه عمل جراحی در ناحیه مقعد
روش های تشخیص علت اسپاسم مقعدی
برای تشخیص علت پروکتالژیا، پزشک در درجه اول شدت و مدت علائم فرد را بررسی می کند. این عارضه باعث درد شدید و ضربان دار به مدت 30 دقیقه یا کمتر می شود.
از آنجایی که علائم می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و مشابه سایر بیماری های پزشکی است، پزشکان نیز پیش از تشخیص قطعی، شرایط مشابه منبع معتبر را رد می کنند.
تشخیص درد مقعدی معمولاً شامل معاینه آنورکتال است که می تواند شامل معاینه رکتوم، کولونوسکوپی و آزمایش خون مدفوع باشد.
سایر علل درد آنورکتال عبارتند از:
- شقاق مقعد، پارگی یا بریدگی کوچک در پوشش مجرای مقعد
- هموروئید یا بواسیر
- آبسه مقعدی
- عفونت های قارچی یا عفونت های مقاربتی
- یبوست مزمن
- اسهال
- کولیت اولسراتیو، نوعی بیماری التهابی روده
- نهفتگی مدفوع، توده ای از مدفوع سفت شده در رکتوم به دلیل یبوست مزمن
سندرم لواتور آنی چه تفاوتی با اسپاسم مقعدی دارد؟
سندرم لواتور آنی نوعی درد عملکردی آنورکتال شبیه به اسپاسم و گرفتگی های زودگذر است.
عضله لواتور آنی یک ساختار پیچیده در قسمت تحتانی لگن می باشد. ممکن است فرد به دلیل انقباضات اسپاسمودیک در این عضله دچار درد شود. این علائم می توانند ناشی از آسیب در داخل یا اطراف لگن، بالاتنه یا پشت باشند.
درد ناشی از سندرم لواتور آنی معمولاً از درد پروکتالژیا فوگاکس بیشتر مداوم است. برای اینکه پزشک بتواند درد عملکردی آنورکتال را تشخیص دهد، فرد باید حداقل 6 ماه درد را تجربه کند که دوره های آن معمولاً بیش از 30 دقیقه طول می کشد.
روش های درمان گرفتگی زودگذر مقعد
Proctalgia fugax هیچ آسیب خطرناکی برای بدن ندارد. اما آزاردهنده است. روشهای درمان این عارضه بیشتر بر روی تسکین درد متمرکز هستند.
گزینه های درمانی وجود دارد که ممکن است به شل شدن عضلات مقعد و جلوگیری از اسپاسم آنها کمک کند. این موارد عبارتند از:
- دیلتیازم موضعی، دارویی که فشار خون بالا را درمان می کند
- گلیسرول نیترات موضعی، داروی تسکین دهنده درد
- بلوک های عصبی، موادی که اعصاب را بی حس می کنند
- بیوفیدبک
- تحریک الکتریکی
- مشاوره
- شل کننده های عضلانی
اثربخشی این درمان ها در افراد مختلف متفاوت است.
درمان های موضعی به داروهای خوراکی ترجیح داده می شوند. زیرا داروهای خوراکی اثربخشی با تاخیر داشته یا کلا نتیجه مطلوب برای بیماران ندارند.
درمان های خانگی
برخی از درمان های طبیعی وجود داشته که افراد می توانند به کاهش درد کمک کنند:
- رژیم غذایی: هیدراته ماندن کافی و مصرف یک رژیم غذایی متعادل غنی از فیبر می تواند به نرم نگه داشتن مدفوع و دفع منظم آن کمک کند. انجام این کار می تواند استرس را در مسیر مقعدی کاهش دهد.
- نرم کننده های مدفوع: این مواد می توانند به دفع آسان مدفوع کمک کنند.
- تمرین عضلات لگن: اگر عضلات ارادی دچار اسپاسم شوند، ممکن است فرد بتواند با انجام برخی تمرینات، عضلات خود را تمرین داده تا آرام شوند.
- حمام گرم: ممکن است به شل شدن اسفنکتر مقعد و کاهش اسپاسم و درد مرتبط با پروکتالژی فوگاکس کمک کند.
- تکنیک های شل شدن بدن: تسکین دهنده های استرس مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق و یوگا ممکن است به کاهش اضطراب و استرس کمک کنند.
بسیاری از این گرفتگی های ناگهانی در طول زمان خود به خود بهبود می یابند. کرم ها و مسکن های بدون نسخه برای بسیاری از افراد موثر هستند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
همانطور که گفتیم؛ اغلب تیر کشیدگی مقعد نگران کننده نیست. اما در صورتی که قطع نشد یا تشدید پیدا کرد، فورا باید به پزشک مراجعه کنید. علائم زیر اصلی ترین دلایل برای مراجعه به دکتر هستند:
- مقدار زیادی خونریزی مداوم مقعدی که ممکن است با سبکی سر یا سرگیجه همراه باشد
- درد مقعدی که بعد از چند روز بهتر نمی شود یا بدتر می شود
- درد مقعدی که علاوه بر تب، لرز یا ترشح مقعدی گسترش می یابد
- درد شدید
بیماران همچنین باید به هرگونه تغییر در حرکات روده توجه کنند تا محرک های بالقوه یا عوامل استرس زا را شناسایی کنند. خونریزی مقعدی به شدت خطرناک است زیرا می تواند نشانه ای از سرطان روده بزرگ باشد.
