بیماری سیفلیس چیست؟ علائم، تشخیص، درمان قطعی و جلوگیری

اولین علامت سیفلیس زخم کوچک و دردناكی است که می تواند بر روی اندام های جنسی، راست روده یا داخل دهان ظاهر شود. این زخم شانکر نامیده می شود. این عارضه می تواند بدون علامت باشد یعنی ممکن است فردی سال ها به آن مبتلا باشد و از وجود این بیماری اطلاعی نداشته باشد. ولی سیفلیسی که دارای علامت باشد بهتر است زیرا اگر بیماری سالها بدون درمان در بدن باقی بماند، می تواند آسیب جدی به ارگان های مهم بدن مانند قلب و مغز وارد کند.

این بیماری تنها از طریق تماس مستقیم با شانکر آن منتقل می شود و امکان انتقال آن از طریق توالت مشترک، لباس، حوله و سایر وسایل شخصی وجود ندارد.

سیفلیس چیست؟

سیفلیس عفونت منتقله از راه جنسی (STI) و ناشی از یک نوع باکتری شناخته شده به نام Treponema pallidum است. با توجه به آمار منتشر شده از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، در سال 2016، بیش از 88،000 مورد از سیفلیس در ایالات متحده گزارش شده است. همچنین این آمار نشان داده تعداد زنان مبتلا به بیماری سیفلیس در ایالات متحده کاهش یافته است، اما تعداد مردان رو به افزایش است، زیرا تعداد مردان همجنس باز افزایش یافته است.

علائم عفونت سیفلیس

سیفلیس در تمامی مراحل حتی زمانی که بیمار هیچ علائمی ندارد نیز قابل انتقال است اما در دو مرحله اول بسیار عفونی بوده و به همین علت احتمال انتقال بسیار بیشتر است. چهار مرحله این عارضه عبارتند از:

سیفلیس اولیه

مرحله اولیه سیفلیس معمولاً سه تا چهار هفته پس از ورود باکتری به بدن رخ می دهد. البته این مدت زمان بین 10 الی 90 روز متغیر است. شروع این مرحله با ایجاد زخمی بدون درد به نام شانکر است. این زخم بسیار عفونی است و معمولاً در ناحیه ای که باکتری از آن وارد شده ایجاد می شود. یعنی ممکن است در نواحی از دهان، ناحیه تناسلی و یا راست ایجاد شود. ای زخم به طور معمول تا 6 هفته بر روی پوست به جای می ماند و پس از آن ناپدید می شود.

این عارضه از طریق تماس مستقیم با زخم ایجاد می شود، و انتقال بیماری معمولاً در طول فعالیت جنسی، از جمله رابطه جنسی دهانی است.

در برخی موارد ممکن است علائم سیفلیس با تبخال اشتباه گرفته شوند. stdcenterny.com درباره این موضوع میگوید:

Herpes sores. present as multiple clustered sores, while syphilis usually presents with one sore. Herpes sores are small; syphilis sore are much bigger.

زخم های تبخال. به صورت زخم های خوشه ای متعدد ظاهر می شود، در حالی که سیفلیس معمولاً با یک زخم تظاهر می کند. زخم های تبخال کوچک هستند. زخم سیفلیس بسیار بزرگتر است.

سیفلیس ثانویه

در مرحله دوم ، این زخم ممکن است بثورات پوستی و گلودرد ایجاد شود. این بثورات خارش ندارد و معمولا در کف دست و کف پا یافت می شود، اما ممکن است در هر جایی از بدن رخ دهد. علائم دیگر سیفلیس ثانویه شامل موارد زیر می باشد:

• سردرد
• تورم غدد لنفاوی
• خستگی
• تب
• کاهش وزن
• ریزش مو
• درد مفاصل

این علائم حتی بدون درمان از بین خواهند رفت . اما همچنان فرد هنوز مبتلا به بیماری سیفلیس است.این مرحله از عارضه پوستی معمولاً با شرایط دیگر به اشتباه تشخیص داده می شود.

سیفلیس پنهان

مرحله سوم این بیماری مرحله پنهان است. در این مرحله علائم اولیه و ثانویه ناپدید می شوند و علائم قابل توجهی وجود نخواهد داشت. با این حال، باکتری ها در بدن باقی می مانند. این مرحله می تواند سالها به طول بیانجامد که در طی آن سیفلیس پیشرفت می کند.

سیفلیس مرحله سوم

آخرین مرحله عفونت سیفلیس می تواند سالها یا دهه های پس از ابتلا به عفونت ایجاد شود. حدود 15 تا 30 درصد از بیمارانی که سیفلیس را درمان نمی کنند، به این مرحله وارد می شوند. این مرحله از بیماری می تواند تهدید کننده زندگی باشد. برخی از پیامدهای بالقوه این عارضه مرحله سوم عبارتند از:

• نابینایی
• ناشنوایی
• بیماری روانی
• از دست دادن حافظه
• تخریب بافت نرم و استخوان
• اختلالات عصبی مانند سکته مغزی یا مننژیت
• بیماری قلبی
•  عفونت مغز و نخاع

تشخیص سیفلیس

اگر فکر می کنید ممکن است سیفلیس داشته باشید، باید در اسرع وقت به پزشک خود اطلاع دهید. برای تشخیص بیماری از آزمایش خون استفاده می شود. همچنین اگر شانکر ایجاد شده بود پزشک نمونه ای از آن را برای بررسی وجود باکتری دریافت می کند. در مراحل جدی تر ممکن است پزشک نمونه مایع نخاعی را برای بررسی وجود باکتری آزمایش کند.

همچنین در صورتی که باردار باشید پزشک آزمایشاتی در این باره انجام میدهد تا وجود باکتری را بررسی کند زیرا ممکن است، باکتری بدون ایجاد نشانه در بدن وجود داشته باشد. زایمان با وجود این باکتری در بدن خطرناک است و میتواند آسیب های جبران ناپذیری را به نوزاد وارد کرده و حتی باعث مرگ نوزاد شود.

روش های تشخیص سیفلیس عبارتند از:

• تست میکروسکوپ: برای تشخیص باکتری زنده ترپونما پالیدوم با نمونه برداری از ترشح یا چرک زخم در مرحله 1 یا مرحله اولسراتیو با میکروسکوپ با کارایی بالا.
• پونکسیون کمری: برای کسانی که علائم مرحله 3 سیفلیس یا اختلالات عصبی آشکار و سایر عوارض دارند، پزشک با انجام آزمایشات روی مایع مغزی نخاعی، بیماری را تایید می کند.
• آزمایش خون: برای جستجوی آنتی بادی های خاص در مرحله 1 و 2 سیفلیس در برابر باکتری عامل سیفلیس Treponema pallidum. این تست بسیار دقیق است و نتایج آن در عرض 1-3 روز در دسترس است.

آزمایش خون دو نوع است:

• آزمایش‌ های خون برای ایمنی غیرخاص: سیفلیس، مانند VDRL (تست آزمایشگاهی تحقیقات بیماری‌های مقاربتی) یا RPR (Rapid Plasma Reagin).
• آزمایش‌ های خون برای ایمنی خاص: سیفلیس، مانند FTA-ABS (جذب آنتی‌بادی ترپونمال فلورسنت)، TPHA (تست هماگلوتیناسیون ترپونمال پالیدوم)، TP-PA (آگلوتیناسیون ذرات ترپونما پالیدوم)، یا ICT (ایمونوکروماتوگرافی).

درمان سیفلیس

این عارضه در مراحل اولیه و ثانویه با تزریق پنی سیلین درمان می شود. پنیسیلین یکی از آنتی بیوتیک هایی است که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و معمولاً در درمان سیفلیس موثر است. افرادی که به پنی سیلین حساسیت دارند احتمالا با یک آنتی بیوتیک متفاوت درمان خواهند شد، سایر آنتی بیوتیک ها عبارتند از :

• داکسی سایکلین
• آزیترومایسین
• سفتریاکسون

اگر بیمار مبتلا به بیماری سیفلیس عصبی یا اعصاب باشد، دوزهای روزانه پنی سیلین را به صورت داخل وریدی دریافت می کند. این شرایط اغلب نیاز به بستری کوتاه مدت در بیمارستان دارد. متاسفانه، آسیب ناشی از این بیماری قابل بازگشت نیست. اما  مصرف دارو به کشتن باکتری ها و کاهش درد کمک می کند. در طول درمان، و تا اطمینان از بهبود کامل زخم ها از تماس جنسی پرهیز کنید. اگر شما از نظر جنسی فعال هستید، شریک جنسی شما نیز باید مورد درمان قرار گیرد.

جلوگیری از سیفلیس

بهترین راه برای جلوگیری از سیفلیس رابطه جنسی ایمن است. یعنی در طول هر نوع رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. راهکار زیر نیز به جلوگیری از ابتلا به این عارضه کمک می کند.

• استفاده از یک سد دندان (یک قطعه لاتکس) و یا کاندوم در طول رابطه جنسی دهانی.
• اجتناب از برقراری رابطه با شرکای متعدد
• اجتناب از به اشتراک گذاشتن سوزن های تزریق

سیفلیس مادرزادی چگونه است؟

مادرانی که مبتلا به این بیماری هستند، در معرض خطر سقط جنین، نوزاد مرده و یا زایمان زودرس قرار دارند. همچنین خطر انتقال بیماری از مادر به جنین وجود دارد، این بیماری به عنوان سیفلیس مادرزادی شناخته می شود. سیفلیس مادرزادی می تواند تهدید کننده زندگی باشد. نوزادان متولد شده با این بیماری به صورت مادرزادی ممکن است دچار مشکلات زیر شود :

• بدشکلی
• تاخیر در رشد
• تشنج
• بثورات پوستی
• تب
• تورم کبد یا طحال
• کم خونی
• زردی
• زخم های عفونی

همچنین اگر سیفلیس مادرزادی در کودکی تشخیص داده نشود، بیماری وارد مراحل جدی تر شده و عوارض شدیدتری را به دنبال دارد و موجب آسیب به استخوان ها، دندان ها، چشم ها، گوش ها و مغز می شود.

سیفلیس و اچ آی وی

افراد مبتلا به این بیماری در معرض خطر ابتلا به HIV هستند. زخم های ناشی از این بیماری باعث می شود که اچ آی وی وارد بدن شود. همچنین لازم است توجه داشته باشید که افراد مبتلا به HIV ممکن است نشانه های مختلف این عارضه را نسبت به کسانی که HIV ندارند، تجربه کنند. اگر HIV دارید، با پزشک خود در مورد نحوه تشخیص علائم سیفلیس صحبت کنید.

چه زمانی برای آزمایش سیفلیس اقدام کنیم ؟

مرحله اول سیفلیس ممکن است اتفاق نیفتند و یا کشف نشود، همچنین مرحله دوم علائمی شبیه به سایر بیماری ها دارد. در نتیجه ممکن است بیماری کشف نشود و بدون درمان باقی بماند که به دنبال آن عوارض جدی تری پدید می آید. از همین روی توصیه می شود، در برخی شرایط حتی زمانی که هیچ علامتی ندارید نیز آزمایش های مربوط به این بیماری را انجام دهید. این شرایط عبارتند از :

• برقراری رابطه جنسی با فرد مشکوک به سفلیس
• بارداری
• زندانیان زندان ها
• رابطه جنسی با افراد متعدد
• مردان همجنس باز

جهت اطلاع از دیگر بیماری های منتلقه از راه ارتباط جنسی می توانید به مقالات زیر مراجعه کنید:

• زگیل تناسلی و راه های درمان آن
• ویروس اچ پی وی (پاپیلوم انسانی)
• تبخال تناسلی و علائم
• بیماری سوزاک (گونوره)