اسهال خونی که در علم پزشکی به آن دیسانتری (Dysentery) می گویند، در حقیقت عفونت بوده که کل روده بیمار را درگیر میکند. در نهایت این تاثیر منفی منجر به اسهال خونی می شود. این بیماری می تواند توسط یک انگل یا باکتری ایجاد شود. این مورد باعث شده تا روش درمان اسهال خونی مزمن و معمولی کاملا تحت اثر داروهای ضد انگلی یا ضد باکتری پیش برده شود.
در بخش های بعدی به این موضوعات خواهیم پرداخت: علت اسهال خونی چیست، علائم خون مخفی در مدفوع، روشهای درمان پزشکی و مدیریت در خانه، به همراه پیشگیری از ابتلا به این عارضه.
بیشتر بخوانید: اسهال چیست و چه علائمی در مقایسه با دیسانتری دارد؟
علل اسهال خونی
نوع اسهال خونی در هر بیمار به عامل ایجاد عفونت بستگی دارد.
اسهال خونی باسیلی شایع ترین نوع از آن است. علت اصلی این نوع، وجود باکتری هایی به نام شیگلا بوده که داخل بدن در حال پخش شدن هستند. برخی از متخصصان حتی آن را شیگلوز می نامند. حدود ۵۰۰۰۰۰ نفر در سراسر دنیا سالانه به آن مبتلا می شوند.
دیسانتری آمیبی از انگلی به نام انتاموبا هیستولیتیکا ناشی می شود. اگر به یک منطقه گرمسیری که بهداشت خوبی ندارد سفر کنید، احتمال ابتلا به این نوع اسهال خونی بیشتر است.
اگر غذایی بخورید که توسط کسی که به آن مبتلا است تهیه شده باشد نیز، ممکن است به اسهال خونی مبتلا شوید. به عنوان مثال، اگر کسی که غذای شما را درست کرده بیمار باشد و دست های خود را به درستی نشسته باشد، ممکن است شما هم به آن مبتلا شوید. یکی دیگر از دلایل ابتلا به ویروس اسهال خونی این است که چیزی را که انگل یا باکتری روی آن است، مانند دستگیره توالت یا دستگیره سینک، لمس کنید.
شنا در آب آلوده، مانند دریاچه ها یا استخرها، یکی دیگر از راه های ابتلا به اسهال خونی است.
گاهی اوقات احتمال دارد بدون اینکه بدانید، میکروب عامل اسهال خونی را برای هفته ها یا سال ها در بدن خود به صورت نهفته داشته باشید. حتی اگر علائمی هم وجود نداشته باشد، همچنان ممکن است عفونت را به افراد دیگر منتقل کنید.
علائم اسهال خونی
علائم می توانند ۱ تا ۳ روز پس از ابتلا به عفونت ظاهر شوند. در برخی افراد، علائم بیشتر طول کشیده تا ظاهر شوند. همچنین برخی دیگر هرگز علائمی را تجربه نمی کنند.
هر نوع دیسانتری علائم کمی متفاوت دارد.
اسهال خونی باسیلی علائمی مانند موارد زیر ایجاد میکند:
- اسهال همراه با گرفتگی شکم
- بواسیر یا هموروئید
- تب
- تهوع و استفراغ
- وجود خون یا مخاط در اسهال
- زخم رکتال (شقاق یا فیشر مقعدی)
التهاب روده با خونریزی از نوع آمیبی معمولاً علائمی ایجاد نمی کند. اگر احساس بیماری داشته باشید، ۲ تا ۴ هفته پس از ابتلا، متوجه مشکلاتی مانند موارد زیر خواهید شد:
- حالت تهوع
- اسهال
- گرفتگی شکم
- کاهش وزن
- تب
به ندرت، اسهال آمیبی منجر به مشکلات جدی تری مانند آبسه کبد می شود که تجمع چرک در کبد است. علائم عبارتند از:
- تهوع و استفراغ
- تب
- درد در قسمت بالای سمت راست شکم
- کاهش وزن
- کبد متورم
اگر عفونت روده ای همراه با خون، گرفتگی و سایر علائم شدید هستند یا اگر در عرض یک هفته بهبود نیافتند، با پزشک متخصص گوارش تماس بگیرید. اگر اخیراً به شهری یا کشوری سفر کردید که این عارضه در آن شایع است، این مورد را هم به پزشک اطلاع دهید.
تشخیص اسهال خونی
علائم اسهال خونی مانند بسیاری از بیماری های روده ای دیگر، از جمله یک ویروس شایع معده، به نظر می رسد. یک تکنسین آزمایشگاه باید نمونه ای از مدفوع را زیر میکروسکوپ بررسی کرده تا ببیند آیا عفونت روده ای همراه با خون دارید یا خیر، و اگر چنین است، بیمار با چه نوعی درگیر است.
از طرفی دیگر؛ تشخیص ممکن است با گرفتن شرح حال و انجام معاینه مختصر انجام شود. اسهال خونی نباید با هماتوشزی، که عبور خون تازه از مقعد است، معمولاً در مدفوع یا همراه آن، اشتباه گرفته شود.
آزمایش هایی که متخصص برای تشخیص این دو عارضه از یکدیگر انجام میدهد عبارتند از:
- معاینه فیزیکی : دهان، پوست و لب ها ممکن است به دلیل کم آبی بدن خشک به نظر برسند. حساسیت به لمس در قسمت پایین شکم نیز ممکن است وجود داشته باشد.
- آزمایش مدفوع و خون: کشت نمونه های مدفوع برای شناسایی ارگانیسم عامل اسهال خونی بررسی می شود. معمولاً به دلیل تعداد آمیب ها که روزانه تغییر می کنند، باید چندین نمونه گرفته شود. آزمایش خون می تواند برای اندازه گیری ناهنجاری ها در سطح مواد معدنی و نمک های ضروری بدن استفاده شود.
درمان اسهال خونی
بیشتر افراد مبتلا به اسهال خونی باسیلی نیازی به داروی تجویزی ندارند. زیرا عفونت معمولاً ظرف یک هفته به خودی خود از بین می رود.
در این بین زمانی که برای از بین رفتن عفونت در انتشار هستید، می تواند انجام چند کار ساده به شما کمک کند احساس بهتری داشته باشید. مقدار زیادی آب یا نوشیدنی های “آبرسانی مجدد” مانند نوشیدنی های ورزشی یا الکترولیت ها بنوشید تا مایعات از دست رفته از طریق اسهال را برگردانید.
داروهای حاوی بیسموت ساب سالیسیلات (پپتو-بیسمول) ممکن است علائمی مانند گرفتگی شکم و اسهال را کاهش دهند. همچنین می توانید از مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن برای مدیریت گرفتگی های دردناک استفاده کنید.
داروهای بدون نسخه اسهال مانند لوپرامید (ایمودیوم) را مصرف نکنید، مگر اینکه پزشک آن را توصیه کرده باشد. این داروها می توانند اسهال خونی را بدتر کنند.
اگر عفونت در عرض چند روز به خودی خود برطرف نشود، ممکن است به درمان با آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید. فراموش نکنید که درباره تمام جزئیات با پزشک خود صحبت کنید.
درمان اسهال خونی آمیبی
اگر اسهال خونی آمیبی با علائم دارید، می‌توانید برای از بین بردن انگل های موجود در خون، روده و کبد خود دارو مصرف کنید. مصرف این داروها حدود 10 روز ادامه خواهد داشت. پزشکان اسهال خونی آمیبی را که علائمی ایجاد نمی کند با داروهایی مانند یدوکینول یا دیلوکسانید فوروات درمان می کنند.
به استناد از wikipedia.org :
While medications used to decrease diarrhea such as loperamide are not recommended on their own, they may be used together with antibiotics.
اگرچه داروهایی که برای کاهش اسهال استفاده می شوند، مانند لوپرامید، به تنهایی توصیه نمی شوند، اما می توان آنها را همراه با آنتی بیوتیک ها مصرف کرد.
ایمنی در برابر اسهال خونی
عارضه دیسانتری بسیار مسری است. تا زمانی که حداقل 48 ساعت از اسهال خلاص نشده اید، از محل کار یا مدرسه در خانه بمانید تا از انتقال عفونت به دیگران جلوگیری شود. مرتباً دست های خود را شسته و حداقل 2 روز پس از بهبود علائم، برای دیگران غذا تهیه نکنید. همچنین، تا زمانی که احساس بهتری دارید، از رابطه جنسی خودداری کنید.
پس از از بین رفتن عفونت، خانه خود را به خوبی تمیز کنید تا میکروب ها از بین بروند. ملحفه ها، حوله ها و لباس های خود را با آب داغ بشویید. صندلی های توالت، دستگیره های سیفون، دستگیره های سینک، دستگیره های در و سایر مکان هایی را که اغلب لمس می کنید، ضدعفونی کنید.
پیشگیری از اسهال خونی
در صورتی که حس میکنید بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به این عفونت هستید، توصیه میکنیم موارد زیر را به منظور جلوگیری از التهاب روده با خونریزی دنبال کنید:
- در صورت مسافرت به یک منطقه کم دسترسی، فقط با آب معدنی یا کنسروی بنوشید و مسواک بزنید، نه با آب لوله کشی.
- نوشیدنی های خود را بدون یخ سفارش دهید.
- فقط میوه ها و سبزیجات خامی که پوست دارند بخورید.
- هر نوع محصولی را که نمی توانید پوست بگیرید، بپزید.
- از دستفروشان خیابانی غذا نخورید.
وقتی یکی از نزدیکان شما اسهال خونی دارد:
- دست های خود را مرتباً با آب گرم و صابون بشویید یا از ضدعفونی کننده دست استفاده کنید.
- حوله، لیوان یا سایر وسایل شخصی را با فرد مبتلا به دیسانتری به اشتراک نگذارید.
- قبل از آشپزی یا غذا خوردن، دست های خود را حتما با روش درست بشویید.
منابع خبر:
